Purchawka gruszkowata

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Apioperdon, Lycoperdaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Takson po raz pierwszy poprawnie zdiagnozował i opisał jako Lycoperdon pyriforme Jacob Christian Schäffer w 1774 roku. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał w 2017 roku Alfredo Vizzini, przenosząc takson do rodzaju Apioperdon. Jest to jedyny gatunek należący do rodzaju Apioperdon (Schaeff.) Vizzini 2017^[1].

Synonimy^[2]:

Polską nazwę podał Józef Jundziłł w 1830 r.^[3] Po przeniesieniu do rodzaju Apioperdon, nazwa polska stała się niespójna z nazwą naukową.

Owocnik

Wysokości 2–7 cm, średnica do 3 cm, kształt gruszkowaty lub maczugowaty. Powierzchnia szorstka, omączona, bardzo drobno brodawkowana. Na szczycie znajdują się drobne i długo utrzymujące się niskie kolce. Barwa od białoochrowej przez szaroorzechową do szaroochrowej, górna część owocnika zazwyczaj brązowawa. Endoperydium szorstkie, jak gdyby omączone, kruche, z bardzo drobnymi brodawkami. Ma barwę od białokremowej do jasnobrązowej, u młodych owocników z odcieniem miedzi, u starych staje się matowe, papierowate. Tylko bardzo młode owocniki są białe, szybko zmieniają kolor na ciemniejszy. Na szczycie posiada wzgórek, na którym u dojrzałych owocników powstaje nieduży otwór, przez który wydostają się zarodniki. Początkowo otwór ten jest okrągły, później ma coraz bardziej poszarpane brzegi. U podstawy owocnika występują białawe, dość grube ryzomorfy wnikające w podłoże^[4].

Miąższ

Podzielony na glebę i podglebie. Podglebie jest drobnokomorowate, u młodych owocników białe, u starszych szarobrązowe. Gleba jest podobnej barwy, u starszych owocników staje się oliwkowobrązowa i stopniowo przechodzi w dobrze widoczną, wydłużoną kolumellę^[4].

Zarodniki

Kuliste, gładkie, żółto-brązowe, o średnicy 3–4 µm, często z krótką sterygmą. W środku posiadają błyszcząca kroplę. Włośnia jest elastyczna, pozbawiona jamek i sept, dość grubościenna i rozgałęziona. Ma średnicę do 1 µm^[4].

Gatunki podobne

Ze względu na nietypowe dla purchawek podłoże tzw. purchawkę gruszkowatą trudno jest pomylić z innymi purchawkami. Charakterystyczne jest również to, że tylko w bardzo wczesnych stadiach rozwoju owocniki są białe, charakterystyczne są także grube, białawe i przypominające korzenie sznury grzybni^[4].

Gatunki podobne

• purchawka chropowata (Lycoperdon perlatum), ale rośnie na ziemi i jest pokryta kolcami^[5].
• purchawka brunatna (Lycoperdon umbrinum) również bardzo wcześnie zmienia kolor i ma białawe sznury grzybni (ale cienkie). Nie rośnie jednak na drewnie, lecz na ziemi i ma inną powierzchnię^[4]

Z wyjątkiem Antarktydy i Afryki występuje pospolicie na wszystkich kontynentach, również na wielu wyspach^[6]. Również w Polsce jest pospolita^[4].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie na obumarłym drewnie zarówno iglastym, jak i liściastym, na leżących pniach i pniakach, niekiedy pozornie na ziemi, w rzeczywistości na zagrzebanym drewnie. Zazwyczaj rośnie w dużych, gęstych grupach^[7]. Owocniki wytwarza od czerwca do października^[3].

Jest grzybem jadalnym, dopóki owocniki są młode i białe wewnątrz^[8][9].