Puffinus

Puffinusrodzaj ptaków z rodziny burzykowatych (Procellariidae).

Puffinus[1]
Brisson, 1760[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – burzyk północny (P. puffinus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

rurkonose

Rodzina

burzykowate

Rodzaj

Puffinus

Typ nomenklatoryczny

Procellaria puffinus Brünnich, 1764

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wszystkich oceanach świata[12][13][14].

Morfologia

Długość ciała 25–40 cm, rozpiętość skrzydeł 58–93 cm; masa ciała 82–575 g[13][14].

Systematyka

Etymologia

  • Puffinus: angielskie nazwy Puffing (około 1502 roku) lub Puffin (około 1508), początkowo stosowane do tuszy z pisklęcia burzyka, przysmaku angielskiego stołu do końca XVIII wieku. Przez zamieszanie i skojarzenia nazwę tę stopniowo zaczęto stosować również na określenie maskonura, aż stała się nazwą tego gatunku w drugiej połowie XIX wieku, ale w ornitologii zachowano ją jako ogólną nazwę dla burzyków[15].
  • Nectris: gr. νηκτρις nēktris „pływak”, od νεω neō „pływać”[15]. Gatunek typowy: Procellaria puffinus Brünnich, 1764.
  • Thyellas: gr. θυελλα thuella „huragan, burza”, od θυω thuō „wściekać się”[15]. Nowa nazwa dla Puffinus Brisson, 1760.
  • Rhipornis: gr. ῥιπη rhipē „szybki lot, gwałtowny ruch”, od ῥιπτω rhiptō „rzucać się”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[15]. Nowa nazwa dla Puffinus Brisson, 1760.
  • Cymotomus: gr. κυμοτομος kumotomos „rozbijający fale”, od κυμα kuma „fale”; τομος tomos „tnący”, od τεμνω temnō „ciąć”[15]. Gatunek typowy: Procellaria puffinus Brünnich, 1764.
  • Zalias: gr. ζαλη zalē „burza, nawałnica”[15]. Nowa nazwa dla Thyellas Gloger, 1827.
  • Reinholdia: epitet gatunkowy Puffinus reinholdi Mathews, 1912[a]; Johann Reinhold Forster (1729–1798), niemiecki przyrodnik podczas drugiej wyprawy Cooka[15]. Gatunek typowy: Puffinus reinholdi Mathews, 1912 (= Procellaria gavia J.R. Forster, 1844).
  • Alphapuffinus: gr. αλφα alpha „pierwszy”; rodzaj Puffinus Brisson, 1760[15]. Gatunek typowy: Puffinus assimilis Gould, 1838.
  • Microzalias: gr. μικρος mikros „mały”; rodzaj Zalias Heine & Reichenow, 1890[15]. Gatunek typowy: Puffinus nativitatis Streets, 1877.
  • Cinathisma: gr. κιναθισμα kinathisma, κιναθισματος kinathismatos „szelest skrzydeł”, od κινεω kineō „ruszać”[15]. Gatunek typowy: Cinathisma cyanoleuca Hull, 1916 (= Reinholdia reinholdi byroni Mathews, 1912 (= Procellaria gavia J.R. Forster, 1844)).

Podział systematyczny

Takson ten jest polifiletyczny, dlatego część gatunków (pacifus, bulleri, griseus, tenuirostris, creatopus, carneipes i gravis) jest umieszczona w odrębnym rodzaju Ardenna[16][17]. Do rodzaju należą następujące gatunki[18]:

  • Puffinus nativitatis Streets, 1877 – burzyk brunatny
  • Puffinus subalaris Ridgway, 1897 – burzyk galapagoski – takson wyodrębniony ostatnio z P. lherminieri[19][20]
  • Puffinus gavia (J.R. Forster, 1844)burzyk nowozelandzki
  • Puffinus huttoni Mathews, 1912 – burzyk wędrowny
  • Puffinus opisthomelas Coues, 1864 – burzyk kalifornijski
  • Puffinus bryani Pyle, A. Welch & R.C. Fleischer, 2011burzyk siodłaty
  • Puffinus bannermani Mathews & Iredale, 1915 – burzyk boniński
  • Puffinus myrtae Bourne, 1959 – burzyk polinezyjski – takson wyodrębniony ostatnio z P. auricularis[19][21][20]
  • Puffinus newelli Henshaw, 1900 – burzyk hawajski – takson wyodrębniony ostatnio z P. auricularis[19][21][20]
  • Puffinus auricularis C.H. Townsend, 1890 – burzyk białorzytny
  • Puffinus bailloni Bonaparte, 1857 – burzyk tropikalny – takson wyodrębniony ostatnio z P. lherminieri[19][20]
  • Puffinus puffinus (Brünnich, 1764)burzyk północny
  • Puffinus yelkouan (Acerbi, 1827)burzyk śródziemnomorski
  • Puffinus assimilis Gould, 1838burzyk mały
  • Puffinus lherminieri Lesson, 1839burzyk równikowy
  • Puffinus baroli Bonaparte, 1857 – burzyk malutki – takson wyodrębniony ostatnio z P. lherminieri[22][20][23]
  • Puffinus heinrothi Reichenow, 1919 – burzyk podbielały – takson wyodrębniony ostatnio z P. lherminieri[24][19][21][16][20]

Uwagi

Przypisy