Puchar Mitropa
Puchar Mitropa, występujący pod oficjalną nazwą La Coupe de l'Europe Centrale był jednym z pierwszych międzynarodowych turniejów piłkarskich tej rangi w Europie. Po II wojnie światowej zorganizowano kontynuujący tradycje Puchar Zentropa. Zawody były rozgrywane do 1992 roku, kiedy to z powodu coraz malejącego prestiżu rozgrywek i działań wojennych w Jugosławii turniej został definitywnie rozwiązany.
 | |
| Państwo |
|
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Data założenia | |
| Data rozwiązania | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca | Sparta Praga (1927) |
| Ostatni zwycięzca | Borac Banja Luka (1992) |
| Najwięcej zwycięstw | Vasas SC – 6 razy |
Historia
Pierwszy w historii międzynarodowy turniej dla klubów piłkarskich został ustanowiony w roku 1897 w Wiedniu. Pomysłodawcą Challenge Cup był John Gramlick senior, współzałożyciel wiedeńskiego Vienna Cricket and Football Club. Rozgrywki zrzeszały kluby z imperium austro-węgierskiego, które wcześniej nie mogły ze sobą rywalizować, głównie z samego Wiednia, Budapesztu i Pragi. Puchar był rozgrywany do roku 1911 i jest uważany za bezpośredniego protoplastę pucharu Mitropa i współczesnej Ligi Mistrzów. Ostatnim zwycięzcą był Wiener Sport-Club, który 23 września 1911 pokonał w finale węgierski Ferencvárosi TC.
Po zakończeniu I wojny światowej i rozpadzie Austro-Węgier powróciła koncepcja rozgrywek dla klubów z całej Europy. Prekursorami piłki nożnej na kontynencie były kraje Europy Środkowej, stąd też najczęściej to kluby z tej części kontynentu były inicjatorami takowych rozgrywek, a we wczesnych latach 20. XX stulecia to tam powstawały zorganizowane krajowe rozgrywki i federacje. Kolejnym krokiem w kierunku profesjonalizacji rozgrywek piłkarskich było spotkanie 17 lipca 1927 w Wenecji z inicjatywy ówczesnego prezesa Österreichischer Fußball-Bund Hugo Meisla, gdzie zdecydowano się na zorganizowanie pucharu Mitropa[1][2][3]. Co więcej, uchwalono cykliczny puchar Europy dla drużyn narodowych. Pierwsze spotkania rozegrano już 14 sierpnia tego roku między najlepszymi zawodowymi drużynami środkowej Europy.
W pierwszej edycji pucharu do rywalizacji przystąpiły po dwie drużyny z Austrii, Węgier, Czechosłowacji i Jugosławii, zestawione systemem pucharowym. Krajowe federacje były uprawnione do wystawienia zarówno mistrzów lub wicemistrzów, jak i triumfatorów pucharu. Pierwszym zwycięzcą okazała się czeska Sparta Praga. W 1929 roku drużyny z Włoch zastąpiły kluby jugosłowiańskie, a w 1934 zdecydowano się powiększyć grono uczestników o dwie dodatkowe drużyny z każdego kraju. W 1936 dołączyła Szwajcaria i Rumunia, a rok później powróciły zespoły z Jugosławii. Po aneksji przez nazistowskie Niemcy w 1938 z rozgrywek wystąpiły zespoły austriackie, a po wybuchu II wojny światowej rok później liczba uczestników zmniejszyła się do ośmiu drużyn (dwóch z Węgier, Czechosłowacji i Włoch oraz jednej z Rumunii i Jugosławii). O poziomie rozgrywek świadczą wyniki uczestników na arenie międzynarodowej – mistrzostwa świata Włoch (1934, 1938), finalistów mundialu z Czechosłowacji (1934) i Węgier (1938) oraz półfinalistów – Austriaków i Jugosłowian.
W 1940 rozgrywki zostały wstrzymane z powodu działań wojennych przed finałem, w którym miały zagrać Ferencvárosi TC i Rapid Bukareszt.
Po II wojnie światowej utworzono puchar Zentropa mający nawiązać tradycją do poprzednika, jednak nawet po przywróceniu tradycyjnej nazwy rozgrywki straciły na znaczeniu i estymie, z powodu powstania rozgrywek o Puchar Europy w 1955. W latach 80. rywalizowali ze sobą mistrzowie drugich lig uczestników, a ostatni finał rozegrano w 1992 – przy mniej niż tysiącu kibiców wygrał Borac Banja Luka z rozpadającej się Jugosławii. Z powodu wojny w Jugosławii i coraz malejącego znaczenia tych rozgrywek zaniechano bezpowrotnie rozgrywania tego turnieju.
Superpuchar Mitropa
W roku 1989 rozegrano dwumecz o Superpuchar Mitropa pomiędzy triumfatorami z lat 1988 i 89:
- FC Baník Ostrava – Pisa Calcio 3:0 i 1:3 (dogr.)