Powiat kutnowski
Powiat kutnowski – powiat w Polsce (w północnej części województwa łódzkiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kutno.
| powiat | |||||||||
 | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC | 1002 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta | Daniel Kowalik | ||||||||
| Powierzchnia | 886,86 km² | ||||||||
| Populacja (31.12.2020) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość | 108,9 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja | 58,72% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne | EKU | ||||||||
Adres urzędu: ul. Kościuszki 1699-300 Kutno | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 96 569 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 96 126 osób[3].
Geografia
Położenie i obszar
Powiat kutnowski ma obszar[4] 886,86 km².
Powiat stanowi 4,87% powierzchni województwa łódzkiego.
Powiat kutnowski położony jest w północnej części województwa łódzkiego i graniczy z województwami kujawsko-pomorskim, mazowieckim i wielkopolskim oraz z pięcioma powiatami ziemskimi: gostynińskim (województwo mazowieckie), kolskim (województwo wielkopolskie), łęczyckim i łowickim (województwo łódzkie) oraz włocławskim (województwo kujawsko-pomorskie)[5].
Pod względem historycznym powiat kutnowski leży na obszarze dawnego powiatu gostynińskiego w ziemi gostynińskiej województwa rawskiego, stanowiącego część Mazowsza, a także dawnych powiatów łęczyckiego i orłowskiego w ziemi łęczyckiej województwa łęczyckiego[6].
Podział administracyjny
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Kutno
- gminy miejsko-wiejskie: Dąbrowice, Krośniewice, Żychlin
- gminy wiejskie: Bedlno, Krzyżanów, Kutno, Łanięta, Nowe Ostrowy, Oporów, Strzelce
- miasta: Kutno, Dąbrowice, Krośniewice, Żychlin
| lp. | Herb | Gmina | siedziba | powierzchnia (km²) | ludność | gęstość zaludnienia (osób/km²) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Bedlno | Bedlno | 126,02 | 5649 | 45 |
| 2 |  | Dąbrowice | Dąbrowice | 46,15 | 1943 | 42 |
| 3 |  | Krośniewice | Krośniewice | 94,71 | 8714 | 92 |
| 4 | Krzyżanów | Krzyżanów | 103,06 | 4292 | 42 | |
| 5 |  | Kutno | Kutno | 122,31 | 8783 | 72 |
| 6 |  | Łanięta | Łanięta | 54,89 | 2490 | 45 |
| 7 |  | Nowe Ostrowy | Nowe Ostrowy | 71,55 | 3588 | 50 |
| 8 |  | Oporów | Oporów | 67,85 | 2639 | 39 |
| 9 |  | Strzelce | Strzelce | 90,09 | 4065 | 45 |
| 10 |  | Żychlin | Żychlin | 76,64 | 12433 | 162 |
| 11 |  | Kutno | – | 33,59 | 45371 | 1351 |
| Razem | – | 11 | 10 | 886,86 | 99967 | 113 |
Demografia
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2014):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 103 007 | 100 | 53 497 | 51,94 | 49 510 | 48,06 |
| Miasto | 60 488 | 58,72 | 32 072 | 31,14 | 28 416 | 27,59 |
| Wieś | 42 519 | 41,28 | 21 425 | 20,80 | 21 094 | 20,48 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu kutnowskiego w 2014 roku[8].
Media
Prasa
Gazety ukazujące się w powiecie:
Środowisko naturalne
Powiat kutnowski leży w przeważającej części na Równinie Kutnowskiej. Główną rzeką powiatu jest Bzura, która wyznacza jego południową granicę. Do Bzury z terenu powiatu kutnowskiego spływają dwa lewe dopływy: Ochnia (nad którą leży Kutno) i Słudwia (nad którą leżą m.in. Żychlin i Oporów)[5].
Transport
Powiat kutnowski, a w szczególności jego stolica, Kutno, to duży i ważny węzeł drogowy i kolejowy. Krzyżują się tu następujące szlaki transportowe[9]:
A1 (E75): Rusocin - Toruń - Włocławek - Kutno - Łódź - Piotrków Trybunalski - Częstochowa - Gliwice - Gorzyczki (PL/CZ)
60: Łęczyca - Kutno - Płock - Ciechanów - Ostrów Mazowiecka
91: Gdańsk - Toruń - Włocławek - Łódź - Piotrków Trybunalski - Radomsko - Częstochowa
92: Rzepin - Poznań - Konin - Kutno - Warszawa - Mińsk Mazowiecki
573: Żychlin - Gostynin - Nowy Duninów
581: Krośniewice - Gostynin
583: Bedlno - Żychlin - Sanniki
3: Warszawa Zachodnia - Kunowice
16: Łódź Widzew - Kutno
18: Kutno - Piła Główna
Religia
- metropolia łódzka, diecezja łowicka
- dekanat kutnowski I
- Parafia św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Głogowcu
- Parafia św. Wawrzyńca w Kutnie
- Parafia św. Jana Chrzciciela w Kutnie
- Parafia św. Jadwigi Królowej w Kutnie
- Parafia Błogosławionych Męczenników Kutnowskich w Kutnie
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łaniętach
- Parafia św. Joachima w Mnichu
- Parafia Świętej Trójcy w Strzelcach
- dekanat kutnowski II
- dekanat krośniewicki
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krośniewicach
- Parafia św. Wojciecha i św. Stanisława w Dąbrowicach
- Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Imielnie
- Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Miłonicach
- Parafia św. Floriana w Nowem
- Parafia Matki Bożej Częstochowskiej w Ostrowach
- dekanat piątkowski
- dekanat żychliński
- dekanat kutnowski I
- zbór w Kutnie
- zbór w Kutnie
- zbór w Krośniewicach
- zbór Kutno-Północ
- zbór Kutno-Południe
- zbór Żychlin[10]
Zabytki
Na terenie powiatu kutnowskiego istnieje wiele zabytków reprezentujących różne style architektoniczne, głównie klasycyzm[5]:
- Zamek Oporowskich w Oporowie – rezydencja obronna wybudowana w I połowie XV wieku w stylu późnogotyckim.
- Ratusz w Kutnie – budynek klasycystyczny, obecnie siedziba Muzeum Regionalnego.
- Zespół pałacowy Gierałty w Kutnie.
- Kościół ewangelicko-augsburski w Kutnie - neogotycka świątynia wzniesiona w 1880 roku.
- Zajazd w Krośniewicach – pochodzący z początku XIX wieku, obecnie siedziba Muzeum im. Jerzego Dunin-Borkowskiego.
- Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Głogowcu – świątynia wzniesiona w 1433 r. w stylu gotyckim z renesansowym nagrobkiem Jana Głogowskiego pochodzącym z 1565 r.
- Dwór w Łękach Kościelnych – dwór pochodzący z II połowy XVIII wieku.
- Kościół św. Marii Magdaleny w Łękach Kościelnych – zbudowany w 1775 r.
- Kościół św. Tomasza Apostoła w Grochowie – drewniany, zbudowany w 1681 r.
- Kościół obronny w Orłowie – wzniesiony w stylu gotyckim ok. 1430 r.
- Wczesnośredniowieczne grodzisko w Orłowie.