Portret ojca Hortensia
Portret ojca Hortensia Felixa Paravicina – obraz olejny namalowany przez hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego, Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1609 |
| Medium | |
| Wymiary | 112,1 × 86,1 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Okoliczności powstania
Ojciec Hortensio, a właściwie Hortensio de Paravicino y Artega, mimo różnicy wieku był bliskim przyjacielem El Greca. Był prowincjałem zakonu trynitarzy, bardzo dobrym mówcą, wybitnym teologiem i humanistą. W wieku dwudziestu jeden lat otrzymał tytuł profesora uniwersytetu w Salamance. Był również poetą; cztery swoje sonety poświęcił twórczości i osobie El Greca co wzmocniło i utrwaliło pozycję malarza. Z El Grekiem poznał się prawdopodobnie podczas pierwszej wizyty w Toledo króla Filipa III, u którego służył jako kaznodzieja dworu. Udokumentowana jest jego obecność w Toledo w 1611 roku na uroczystościach ku czci Małgorzaty Austriackiej, kiedy to wygłosił kazanie. Z tego samego powodu wziął udział w turnieju poetyckim, na którym opiewał w poemacie stworzony przez El Greco pomnik żałobny. Data powstania portretu została potwierdzona przez samego portretowanego, który w jednym z sonetów wspomina o swoim wieku dwudziestu dziewięciu lat.
Opis
Portret Paravicina był ostatnim, jaki wyszedł spod pędzla El Greca. Bardzo szybko uznany został za arcydzieło malarskie. Zanim powstał, El Greco stworzył studium wstępne obecnie znajdujące się w Madrycie.
Artysta ukazuje swojego przyjaciela na fotelu, podobnie jak przedstawił kardynała Guevarę[1]. Jego twarz jest młoda, pociągła o szerokim czole. Twarz okolona jest lekkim zarostem i gęstymi włosami. Wielkie oczy podkreślone mocnymi łukami brwi spoglądają w zamyśleniu na widza; półotwarte usta wydają się być uchwycone w momencie wypowiedzenia jakiegoś słowa. Prawa ręka spoczywa, a raczej delikatnie wspiera się na poręczy na rozchylonych palcach. Lewa ręka obejmuje księgę, a dłoń przytrzymuje dodatkowo mniejszą książkę, w którą wsunięty jest palec. El Greco chwyta moment, gdy Paravicino przerywa lekturę, palcem lewej dłoni zaznacza miejsce jej ukończenia, prawa ręka właśnie wznosi się do gestu człowieka coś tłumaczącego, a z ust wydobywają się pierwsze słowa. Taki obraz przyjaciela jest hołdem dla wielu godzin spędzonych na dysputach starego artysty i młodego humanisty-kaznodziei.
Inne wersje
W waszyngtońskim muzeum National Gallery of Art znajduje się wierna kopia obrazu El Greca wykonana w 1930 roku autorstwa amerykańskiego grafika Timothy’ego Cole’a[2].
Proweniencja
Do 1724 roku obraz znajdował się u Duque de Arcos w Madrycie. Następnie do 1786 roku wisiał w klasztorze San Hermenegildo w Madrycie. W 1904 roku na polecenie Johna Singera Sargenta został zakupiony przez muzeum bostońskie od Javiera de Muguiro, za kwotę 17 166 dolarów[3].
Przypisy
Bibliografia
- Antonina Vallentin: El Greco. Warszawa: PIW, 1958.
- Michael Scholz-Hänsel: El Greco. Köln/Warszawa: Taschen, 2005. ISBN 83-89192-90-X.
- Kazimierz Zawanowski: W kręgu sztuki. El Greco. Warszawa: Arkady, 1979.
- Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.