Poręba (województwo dolnośląskie)

Łańcuchowa wieś o długości ponad 3 km leżąca na południowy wschód od Bystrzycy Kłodzkiej, w dolinie Porębnika, na wysokości około 440–670 m n.p.m.^[2] Górna część wsi sięga Przełęczy nad Porębą leżącej w grzbiecie Gór Bystrzyckich^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.

Pierwsza wzmianka o Porębie pochodzi z 1360, wieś figuruje tam pod nazwą Lichtenvalde^[5]. W 1684 miejscowość weszła w skład dóbr międzyleskich rodziny von Althannów^[5]. Pod koniec XVIII wieku Poręba składała się z dwóch części: dworskiej i wolnego sołectwa^[5]. W 1839 część dworska została kupiona przez Mariannę Orańską^[5]. Była to wtedy dobrze rozwinięta wieś w której funkcjonowały: szkoła katolicka, pięć młynów wodnych, olejarnia i gorzelnia, mieszkańcy miejscowości oprócz rolnictwa zajmowali się tkactwem i hodowlą wołów^[5]. W drugiej połowie XIX wieku powstał tu tartak i kilka gospód, z których korzystali kuracjusze z pobliskiego Długopola-Zdroju^[5]. Po 1945 Poręba pozostała wsią rolniczą, przy czym liczba ludności uległa częściowemu zmniejszeniu^[2]. W 1978 było tu 61 gospodarstw rolnych^[2].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[6]:

• Kościół św. Sebastiana w Porębie, parafialny z pierwszej połowy XVIII w.

Inne zabytki:

• stary kamienny krzyż o krótkich ramionach, położony niedaleko kościoła, w jego dolnej części jest wykuty miecz^[5]. Krzyż określany jest często jako tzw. krzyż pokutny, co nie ma oparcia w żadnych dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, zwłaszcza te z rytami broni, są krzyżami pokutnymi^[7], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów.

Około 500 m poniżej kościoła, po północnej stronie drogi rośnie pomnikowy cis pospolity o obwodzie pnia około 210 cm^[5].

Powyżej wsi, przez Przełęcz nad Porębą przechodzi szlak turystyczny^[8]:

• z Międzylesia na Przełęcz Spaloną.

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce