Plonek

Plonek (starop. plon – łup, zdobycz, zysk, żniwo) – domowy demon opiekuńczy występujący w podaniach wierzeniowych ludności na terenie Polski środkowej (Kalisz, Wieluń, Olesno)^[1].

Wyglądem przypominał czarnego koguta^[1][2]. Pomnażał dobytek swojemu zwolennikowi, m.in. znosił całe stosy ziarna^[2], przy czym nigdy nie mieszał poszczególnych gatunków^[1], dbał o urodzaj na polach^[2]. Zamieszkiwał w stodole^[2]. W ścianie szczytowej budynku zostawiano obluzowaną deskę, by stworek nie miał problemów z wejściem^[2]. Dokarmiano go codziennie, a informację na temat ulubionej potrawy plonka trzymano w tajemnicy i przekazywano z pokolenia na pokolenie^[2]. Dobrze traktowany demon potrafił służyć wiele lat, natomiast leniwych i gnuśnych gospodarzy nie lubił i zaczynał psocić, hałasować i niszczyć zbiory^[2].