Phecda
Phecda (Gamma Ursae Majoris, γ UMa) – gwiazda w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. Wchodzi w skład asteryzmu Wielkiego Wozu. Jest oddalona o około 111 lat świetlnych od Słońca.
| γ Ursae Majoris | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja | 11h 53m 49,835s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja | +53° 41′ 41,21″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | 2,41m | ||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | 4,0 ± 1,8 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −11,9 ± 0,70 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | podwójna gwiazda ciągu głównego | ||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | A: A0 Ve | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Temperatura | A: 9520 K | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 9186[4] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,2287[4] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Phecda, pochodzi od arabskiego wyrażenia فخذ الدب fakhð ad-dubb, oznaczającego „udo niedźwiedzia”[5][6][7]. Chińczycy nazywali tę gwiazdę chiń. 天璣; pinyin Tiānjī, co oznacza „niebiańską świecącą perłę”[8]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Phecda dla określenia najjaśniejszego składnika tego systemu gwiezdnego[9].
Charakterystyka obserwacyjna
Jest to szósta co do jasności gwiazda konstelacji, tworząca „przednie koło” Wielkiego Wozu, bądź „udo” Wielkiej Niedźwiedzicy[5].
Podobnie jak cztery inne jasne gwiazdy Wielkiego Wozu, Phecda należy do luźnej gromady otwartej, znanej jako Gromada Wielkiej Niedźwiedzicy (Collinder 285)[5].
Charakterystyka
Jest to gwiazda podwójna. Składniki układu są oddalone od siebie średnio o 11,7 au i krążą wokół wspólnego środka masy po wydłużonych orbitach o mimośrodzie 0,30[2]. Główny składnik to biała gwiazda typu widmowego A, otoczona chmurą lub dyskiem rotującego gazu[5]. Jest gorętsza, 65 razy jaśniejszą oraz około trzykrotnie masywniejszą[2] i większą od Słońca[5]. Towarzysz jest pomarańczowym karłem typu widmowego K2 o masie równej 0,79 masy Słońca. Jego temperatura to około 4780 K, a jasność – 0,397 jasności Słońca[2].