Perły jaskiniowe

Perły jaskiniowe – rodzaj pizoidów, będących formami krasu podziemnego, powstającymi na dnie jaskini w zagłębieniach wypełnionych wodą pozostającą w ruchu.

Luźno spoczywające na dnie zagłębienia wodnego w jaskini ziarna obtaczane są przez wytrącony węglan wapnia, w wyniku czego tworzą się wapienne kulki o różnej średnicy, których powierzchnia jest chropowata – pizoidy. Natomiast przy burzliwych ruchach wód jeziorka powstają podobne do pizoidów perły o powierzchni gładkiej i często błyszczącej.

Wielkość pereł jaskiniowych jest różna. Najczęściej spotykane nie przekraczają wielkości ziarna grochu, większe sięgają wymiarów owocu wiśni. W jaskini Cueva del Amistad na Kubie, na górnym, całkiem suchym piętrze jaskini, znaleziono perły których rozmiary dochodziły do wielkości pomarańczy^[1].

Materiał stanowiący ośrodek koncentracji może być różny, np. ziarna piasku lub okruchy wapienne. W kubańskiej jaskini Cueva del Pirata znaleziono perły, w których jądrem koncentracji były muszle ślimaków słodkowodnych^[1].

Wokół pereł jaskiniowych przez długi czas narastała swoista legenda. Jeszcze w połowie XX w. powszechne było przekonanie, że są one wyjątkową rzadkością. Znany francuski speleolog Norbert Casteret pisał, iż zobaczył je po raz pierwszy po wielu latach bezskutecznych poszukiwań^[2]. Każda informacja o odkryciu pereł jaskiniowych była pilnie notowana. Jeszcze w 1961 r. pisano, iż wiadomość o odkryciu w jednej z jaskiń Kaukazu około 30 pereł wywoływała sensację wśród speleologów^[3]. Obecnie wiemy, że są to dość często spotykane twory przyrody, występujące również w niektórych jaskiniach polskich.