Pamięć wody

Prawdopodobnie pierwszą osobą, która a priori uznała istnienie pamięci wody, był Samuel Hahnemann (1755–1843), który uchodzi dziś za ojca homeopatii. Uważał, że lekarstwa w dużym rozcieńczeniu również działają, o ile są odpowiednio przypisane do chorób. Innym zwolennikiem teorii pamięci wody był Wiktor Schauberger (1885–1958), który publikował prace o naturalnej energii wody, przejawiającej się jego zdaniem w charakterystycznym ruchu spiralnym tworzących ją cząstek.

Johann Grander, mieszkaniec Seefeld in Tirol w Tyrolu, Austria założył w latach 70. XX w. przedsiębiorstwo Grander Technology, które zajmuje się produkcją urządzeń o nazwie „rewitalizator wody”, która według zapewnień producenta przekształca zwykłą wodę w jej specjalną odmianę „wodę ożywioną”. Właśnie w tej wodzie ma być osiągnięta maksymalna koncentracja „pozytywnych biologicznie drgań”, które mają mieć pozytywne oddziaływanie na zdrowie człowieka^[1].

Przedsiębiorstwo Grandera nie podaje szczegółów technicznych produkcji wody ożywionej oraz podstaw naukowych jej produkcji, a także szczegółowych opisów swoich badań, które doprowadziły go do „odkrycia” tego zjawiska. Jego „wyjaśnienia” zawierają określenia w rodzaju „wewnętrzna struktura wody”, „samouporządkowanie się wody”, „cykl kwantowy” itp.

Najbardziej znanym zwolennikiem tej teorii był francuski immunolog Jacques Benveniste – korespondent „Nature”, który próbował stworzyć naukowe wyjaśnienie homeopatii. Opisywał on w swoich publikacjach wiele różnych eksperymentów, w których dowodził istnienia zjawiska pamięci wody. Na dorocznej konferencji American Academy of Allergy, Asthma and Immunology w 1997 twierdził on, że przy użyciu odpowiednich urządzeń można nawet wykorzystywać to zjawisko do przechowywania i transmitowania dużych ilości informacji^[2]. Za swoje badania nad pamięcią wody Benveniste otrzymał satyryczną nagrodę IgNobla w 1991.

Próby powtórzenia eksperymentów Jacques’a Benveniste początkowo doprowadziły do mieszanych rezultatów. Zespół z Queen’s University w Belfaście pracujący pod kierunkiem Madeleine Ennis stwierdził, że zdołał w pewnym stopniu powtórzyć niektóre wyniki Jacques’a Benveniste, jednak kolejne kilka prób osiągnięcia tych zaskakujących rezultatów przez kilka ośrodków naukowych w różnych częściach świata nie powiodło się^[3].

W 2000 znany sceptyk James Randi przeznaczył 1 milion USD nagrody w ramach programu BBC Horizon dla osób, które zdołają wykonać przekonujący eksperyment dowodzący istnienia zjawiska pamięci wody. Eksperymenty te nadzorował wiceprezes Royal Society, John Enderby. Żadna z osób uczestniczących w programie nie zdołała przeprowadzić z powodzeniem zamierzonych eksperymentów. Madeleine Ennis twierdziła jednak, że próba powtórzenia jej eksperymentów nie została właściwie wykonana^[4][5].

Mimo negatywnych wyników prób weryfikacji eksperymentów z pamięcią wody opublikowanych w recenzowanych czasopismach naukowych, nadal często można znaleźć rozmaite, nieopublikowane nigdzie indziej doniesienia o kolejnych badaniach nad tym zjawiskiem^[6]. Są to m.in. prace publikowane przez Japończyka Masaru Emoto^[7][8] czy Rosjanina S. Zenina, którego praca habilitacyjna dotyczyła tego zjawiska^[9].

Ponadto zgodnie z badaniami fizykochemicznymi, lokalna struktura wody utrzymuje się przez mniej więcej 1 pikosekundę (0,000000000001 s). Tyle więc możliwie mogłaby trwać pamięć wody o właściwościach substancji w niej rozpuszczonych, czyli o wiele za krótko, by można uznać ją za znaczącą klinicznie^[10][11].

• Woda – wielka tajemnica – film traktujący o strukturze wody

• „Icy claim that water has memory Milgrom, L. New Scientist 11 Jun 2003
• „13 things that do not make sense” Brooks, Michael. New Scientist 19 March 2005 (#4)
• „Zaklinacze wody” Gargasz, Jacek.