Ozorka zielona
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | Ozorka zielona | ||
Nazwa systematyczna | |||
Dactylorhiza viridis (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase[3] Lindleyana 12: 129 1997 | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Ozorka zielona (Dactylorhiza viridis (L.) R.M. Bateman, A.M. Pridgeon & M.W. Chase, dawniej Coeloglossum viride (L.) Hartman) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). W klasyfikacjach systematycznych XX wieku zaliczany do monotypowego rodzaju ozorka (Coeloglossum Hartm.). W wyniku odkrycia ścisłego pokrewieństwa z roślinami rodzaju kukułka (Dactylorhiza) gatunek przeniesiony został przez taksonomów do tego rodzaju jako Dactylorhiza viridis[4]. Polska nazwa zwyczajowa stosowana jest w postaci tradycyjnej[5].
Występuje w górach i w tundrze Azji, Ameryki Północnej i Europy[6]. W Europie południowa granica zasięgu biegnie przez góry środkowej Hiszpanii, południowych Włoch i północnej Grecji, dalej przez północną Turcję i Kaukaz. Zasięg pionowy w Europie wynosi 0–2970 m n.p.m., w Azji sięga do 4000 m[7]. W Polsce występuje głównie w Sudetach i Karpatach, rzadko na niżu[8].
Gatunek (niezależnie od ujęcia w odniesieniu do rodzajów) należy do plemienia Orchidinae w obrębie podrodziny storczykowych (Orchideae) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Storczykowate są kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych[2][9].
Pod względem filogenetycznym gatunek jest zagnieżdżony w obrębie grupy koronnej obejmującej przedstawicieli rodzaju kukułka (Dactylorhiza). Jest siostrzany dla większości kukułek, podczas gdy niektóre (np. kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata) tworzą starsze linie rozwojowe[4]. W aktualizowanych bazach taksonomicznych opisywany jest zatem już pod nazwą Dactylorhiza viridis (L.) R.M. Bateman, A.M. Pridgeon & M.W. Chase, Lindleyana 12: 129 (1997)[3][10].
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski (2006) umieszczona w grupie gatunków zagrożonych wyginięciem (kategoria zagrożenia V)[13], w wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię VU (narażony)[14]; według Światowej Unii Ochrony Przyrody w grupie VU. Głównymi czynnikami zagrożenia są: nadmierne nawożenie i intensywny wypas łąk, zalesianie oraz samorzutne ich zarastanie. Liczne jej stanowiska są dobrze chronione w parkach narodowych: Gorczańskim, Pienińskim i Tatrzańskim[8].