Omega

Literą omega zapisuje się samogłoskę, wymawianą jak długie otwarte „o” [ɔ:] (podobne jak polskie „o”), jak w wyrazie ωριμάζο [orim’azo] = dojrzewam^[2]. Nazwę tej litery zapisuje się jako ωμέγα [om’ega]. Jej wymowa nie różni się niczym od wymowy greckiej litery „ο” omikron, a zastosowanie jest wyłącznie wynikiem tradycji ujętej w reguły ortografii.

Symbolika omegi wiąże się z tym, że jest ostatnią literą alfabetu, stąd utożsamiana jest z końcem ostatecznym – zenitem rozwoju, naturalnym końcem historii, życia czy postępu, definitywnym kresem każdego zjawiska lub spełnieniem się czegoś^[3]. W tym kontekście jest też symbolem Boga jako początkiem, a zarazem końcem wszelkiego stworzenia: alfą i omegą. Przywołuje ją m.in. św. Jan w Apokalipsie.

• Omega – węgierska rockowa grupa muzyczna, która debiutowała w 1962 r.
• Człowiek Omega – film w reż. Borisa Sagala z 1971 r.
• The Omega Directive – tytuł 21. odcinka 4. sezonu serialu Star Trek: Voyager
• Omega Gang – grupa nastoletnich mutantów i wrogów głównego bohatera w serii komiksów X-Men

• Omega – nazwa renomowanej szwajcarskiej firmy produkującej zegarki i urządzenia precyzyjne
• Opel Omega – marka samochodu, która miała swoją premierę w 1986 r.

• symbol jednostki om opisującej wielkość rezystancję w układzie SI
• w fizyce to oznaczenie jednego z rodzajów barionów – cząstki omega
• w żeglarstwie to symbol sportowego jachtu klasy Omega, a także jeden z typów szakli
• w rachunku prawdopodobieństwa to przestrzeń zdarzeń elementarnych
• Ω_m w kosmologii to gęstość Wszechświata w stosunku do jego gęstości krytycznej
• w matematyce zbiór możliwych kombinacji określonych elementów w danych warunkach
• w matematyce stała Omega jest zdefiniowana jako rozwiązanie równania xe^x = 1; Ω ≈ 0,57
• w mechanice nieba to długość węzła wstępującego będąca jednym z parametrów orbity opisywanego ciała
• w analizie matematycznej do opisu asymptotycznego tempa wzrostu stosuje się m.in. tzw. „notację Ω”
• w biblistyce symbolem Ω oznacza się kodeks Athos Dionysius pochodzący z IX w.
• w grze God of War jest to symbol Kratosa.

• w technice symbol częstości kołowej,
• w rachunku prawdopodobieństwa pojedyncze zdarzenie elementarne,
• w teorii mnogości, najmniejsza nieskończona liczba porządkowa, pierwsza niezerowa graniczna liczba porządkowa, zbiór liczb naturalnych,
• w fizyce symbol prędkości kątowej, tzw. wektor ω,
• w fizyce to oznaczenie jednego z mezonów – mezonu ω
• w astronomii to 24 gwiazda w danej konstelacji według oznaczenia Bayera
• w mechanice nieba to argument perycentrum będący jednym z parametrów orbity opisywanego ciała
• analizie matematycznej do opisu asymptotycznego tempa wzrostu stosuje się m.in. tzw. „notację ω”
• w mechanice kwantowej ${\displaystyle \omega _{P}}$ to pulsacja Plancka
• w chemii lokant ω oznacza ostatnią pozycję w długim łańcuchu atomów^[4]; dla nienasyconych kwasów tłuszczowych wykorzystuje się tę notację dla określenia odległości wiązania podwójnego od końca łańcucha, np. kwasy tłuszczowe ω-3 oznacza, że najdalej położone wiązanie podwójne położone jest przy trzecim od końca atomie węgla (w biochemii spotyka się też zapis ω₃^[5]).

• w socjologii i etologii „osobnikiem omega” nazywa się najniższego pozycją członka hierachicznej społeczności
• w teoriach kosmologicznych (w szczególności u Pierre’a Teilharda de Chardin) „punkt Omega” to ostateczność, kres ewolucji do którego zmierza Wszechświat
• „Omega” była kryptonimem tajnej organizacji Ojczyzna działającej w latach 1939–1945 na polskich terenach włączonych do III Rzeszy
• w nawigacji, głównie morskiej, nazwa Omega odnosi się do jednego ze starszych systemów radionawigacji uruchomionego w latach 70. XX w.
• Mgławica Omega to jeden z obiektów astronomicznych znajdujących się w gwiazdozbiorze Strzelca
• szachy Omega(inne języki) to specjalna wersja tej gry zaprojektowana przez Daniela MacDonalda, oparta o planszę 10×10 pól

Różne stylizacje litery omega.

Standard ASCII nie obejmuje form litery omega. W środowisku systemu Microsoft Windows omega jest obecna na stronie kodowej Windows-1253 dla języka nowogreckiego. Formy omegi zawiera również strona kodowa ISO 8859-7 pod tymi samymi numerami. Żadna z tych stron kodowych nie zawiera form litery omega ze znakami akcentów i przydechów używanych w dawnym, politonicznym zapisie języka greckiego.

Zestaw form omegi z akcentami politonicznymi zawierają jednak tylko niektóre, specjalne fonty, jak np. Arial Unicode MS, Palatino Linotype, Tahoma, Athena, Code2000, Gentium, Georgia Greek, Asteria lub te z grupy DejaVu. Ich wpisywanie z klawiatury wymaga w systemie Windows zmiany układu klawiatury na „Greek Polytonic”^[6].

Ponadto litera omega jest reprezentowana w Unicode pod innymi numerami, które jak dotąd nie zostały zaimplementowane w żadnym z dostępnych fontów:

• U+1D6C0 – matematyczna Ω wytłuszczona
• U+1D6DA – matematyczna ω wytłuszczona
• U+1D6FA – matematyczna Ω pochyła
• U+1D714 – matematyczna ω pochyła
• U+1D734 – matematyczna Ω wytłuszczona i pochyła
• U+1D74E – matematyczna ω wytłuszczona i pochyła
• U+1D76E – matematyczna Ω wytłuszczona, bezszeryfowa
• U+1D788 – matematyczna ω wytłuszczona, bezszeryfowa
• U+1D7A8 – matematyczna Ω wytłuszczona i pochyła, bezszeryfowa
• U+1D7C2 – matematyczna ω wytłuszczona i pochyła, bezszeryfowa
• U+1D200 – Ω obrócona w prawo, symbol 1 w greckiej wokalnej notacji muzycznej
• U+1D206 – ω obrócona w lewo, symbol 7 w greckiej wokalnej notacji muzycznej
• U+1D21D – Ω obrócona w lewo, symbol 1 w greckiej instrumentalnej notacji muzycznej
• U+1D221 – ω obrócona w prawo, symbol 7 w greckiej instrumentalnej notacji muzycznej
• U+1D222 – ω prosto, symbol 8 w greckiej instrumentalnej notacji muzycznej

W LaTeX-u używa się znacznika:

Znak	LaTeX
${\displaystyle \Omega }$	\Omega
${\displaystyle \omega }$	\omega

• lista jednoliterowych skrótów i symboli
• Alfa i omega
• OMEGA system radionawigacji hiperbolicznej
• Ѡ – omega, dawna litera cyrylicy
• Ѿ – ot, dawna litera cyrylicy
• Ʊ – łacińska litera upsilon
• ჲ, ო, რ – podobne litery w alfabecie gruzińskim
• ♌ – symbol zodiakalnego lwa