Nowa Synagoga w Berlinie
Nowa Synagoga w Berlinie (niem. Neue Synagoge Berlin[4]) – synagoga znajdująca się w Berlinie, stolicy Niemiec w dzielnicy Spandauer Vorstadt[5], przy Oranienburger Straße[4]. Jest główną synagogą berlińskiej gminy żydowskiej.
 Fasada synagogi (2005) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | Oranienburger Straße 29–31[1] |
| Budulec | murowana |
| Architekt | Eduard Knoblauch i August Stüler |
| Data budowy | 1859–1866 |
| Data likwidacji | 9/10 listopada 1938 |
| Data zburzenia | 1943[2] |
| Data odbudowy | 1988–1995[3] |
Położenie na mapie Berlina  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
| 52,52472°N 13,39444°E/52,524722 13,394444 | |
| Strona internetowa | |
Historia
Synagoga została zbudowana w latach 1859–1866[4] według projektu Eduarda Knoblaucha[4] i Friedricha Augusta Stülera. Była to wówczas największa synagoga w Niemczech[4]. Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku bojówki hitlerowskie spaliły synagogę, ale jej solidna konstrukcja się nie zawaliła[4]. W zrujnowanym budynku świątyni nabożeństwa odbywały się do końca marca 1940 roku[6][7].
Po zakończeniu II wojny światowej synagoga stała jako opuszczona ruina w historycznym centrum ówczesnego Berlina Wschodniego. Dopiero na przełomie lat 80. i 90. zainteresowano się budynkiem synagogi, który w bardzo szybkim tempie odrestaurowano. 5 września 1991 roku (125 lat po pierwotnym poświęceniu świątyni) ukończono odrestaurowywanie budynku[7]. 7 maja 1995 roku synagoga została ponownie konsekrowana przez społeczność żydowską jako Centrum Judaicum[6][7].
Obecnie synagoga służy wiernym oraz jest siedzibą Stiftung Neue Synagoge Berlin – Centrum Judaicum[8], fundacji zajmującej się ochroną dziedzictwa kultury żydowskiej w Niemczech i jej pogłębianiem[9].