NBA Collective Bargaining Agreement
NBA Collective Bargaining Agreement (skrót ang. CBA) – układ zbiorowy pracy zawierany pomiędzy NBA a Związkiem Zawodowym Koszykarzy NBA. Reguluje on podstawy funkcjonowania ligi. Układ zawarty 1 lipca 2017 obowiązuje do 30 lipca 2024.
Znaczenie
CBA jest układem zbiorowym pracy[1] zawieranym pomiędzy NBA (reprezentowaną przez komisarza i właścicieli 30 organizacji wchodzących w skład ligi) a Związkiem Zawodowym Koszykarzy NBA[2][3]. Układ ten stanowi podstawę funkcjonowania NBA, jako że reguluje on takie kwestie jak: pułap wynagrodzeń, umowy zawierane pomiędzy koszykarzami i klubami (w tym zasady ich przedłużania i rozwiązywania), wynagrodzenia maksymalne i minimalne, zasady zatrudniania koszykarzy z NBA G League, zagadnienia podatkowe, tzw. „wolną agenturę”, a także zasady polityki antynarkotykowej[4].
Braku porozumienia co do treści kolejnego układu skutkuje zaistnieniem lokautu[5].
Historia
W 1995 strony po raz pierwszy strony nie doszły do porozumienia co do treści nowego układu, po tym jak poprzedni wygasł po sezonie 1993/1994[6]. Skutkiem był pierwszy z czterech lokautów w historii NBA[7]. Choć w czasie jego trwania odbył się draft, a także draft rozszerzający, to większość biznesowych działań było zawieszonych, włączając w to wymiany koszykarzy, podpisywanie czy przedłużanie z nimi kontraktów[8]. Zawieszone były także rozgrywki ligi letniej[8]. Strony doszły jednak do porozumienia przed startem sezonu, w związku z czym sezon regularny został rozegrany w pełni[6]. Kolejny lokaut nastał już rok później, jednak trwał on tylko kilka godzin[9]. Po wygaśnięciu układu wynegocjowanego w 1996, nastał trzeci lokaut w historii ligi. Skutkował on pierwszym w historii skróceniem rozgrywek[10]. Ostatecznie układ kończący lokaut skutkujący stratami w wysokości 1,5 miliarda dolarów zawarto 6 stycznia 1999[10]. Został on zawarty na 6 lat[10].
W 2005 strony doszły do porozumienia co do kolejnego CBA, którego termin obowiązywania również wynosił 6 lat, z opcją przedłużenia na sezon 2011/12[11]. Strony nie przedłużyły jednak układu, jak i też nie doszły do porozumienia[12]. Konsekwencją tego był trwający 149 dni lokaut, skutkujący skróceniem rozgrywek sezonu regularnego z 82 do 66 meczów[12].
W dniu 1 lipca 2017 został zawarty układ zbiorowy pracy zawarty pomiędzy NBA a Związkiem Zawodowym Koszykarzy NBA, który obowiązuje od początku sezonu 2017/2018 do 30 czerwca 2024[4]. Na mocy jego postanowień obie strony mają możliwość wypowiedzenia układu ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2023 poprzez złożenie oświadczenia do dnia 15 grudnia 2022[4].