Mistrzostwa Polski w piłce nożnej (1921)

Mistrzostwa Polski w piłce nożnej 1921 – 2. edycja oficjalnych mistrzostw Polski w piłce nożnej mężczyzn, a pierwsza dokończona oraz zakończona wyłonieniem triumfatora (mistrzostwa Polski 1920 zostały bowiem przerwane na skutek trwającej wojny polsko-bolszewickiej). Organizatorem rozgrywek był Polski Związek Piłki Nożnej (PZPN). Całą rywalizację przeprowadzono systemem mieszanym (quasi ligowym) w roku kalendarzowym 1921, jako sezonie (tzw. cyklem „wiosna-jesień”).

Mistrzostwa Polski 1921
19201922
Szczegóły
Państwo

 Polska

Organizator

PZPN

Poziom ligowy

I

Edycja

2.

Liczba zespołów

5

Termin

21 sierpnia 1921 –
30 października 1921

Liczba kolejek

8

Liczba meczów

20

Liczba stadionów

5 (w 5 miejscowościach)

Liczba bramek

84

Zwycięzca

Cracovia (1. tytuł)

Król strzelców

Józef Kałuża (9 goli[1])

Okręgi piłkarskie biorące udział w MP 1921.
Lokalizacja siedzib klubów, grających w fazie finałowej mistrzostw Polski 1921.
Poziomy rozgrywkowe w sezonie 1921
RozgrywkiPNazwa
CentralneIMistrzostwa Polski
Okręgowe
(5 okręgów)
IIA Klasa
IIIB klasa
IVC klasa

Zmagania decydującej fazy mistrzostw (fazy finałowej) trwały 70 dni – od 21 sierpnia 1921 do 30 października 1921. W 20 spotkaniach (18 rozstrzygniętych i 2 remisowych) – rozegranych w jej ramach – uzyskano 84 bramki, co daje średnią 4,20 gola na mecz. Tytuł mistrza Polski wywalczyła Cracovia, a koronę króla strzelców – jej zawodnik – Józef Kałuża, zdobywca 9 trafień[2].

Wzorem sezonu 1920 utrzymano podział kraju na pięć okręgów piłkarskich: krakowski, lwowski, łódzki, poznański i warszawski. Regulamin mistrzostw ustalono na początku 1921, a przyjęto podczas 2. Walnego Zgromadzenia PZPN, zorganizowanego w dniach 14–15 lutego 1921 w Krakowie[3]. Według niego, ogólnokrajowe zmagania o tytuł mistrzowski odbyły się w cyklu „wiosna-jesień” i w trzech klasach rozgrywkowych: Klasach A (występujące w nich drużyny miały walczyć o mistrzostwo Polski), Klasie B (przydzielono do niej zespoły rezerw drużyn z Klasy A, a także po jednej drużynie z okręgu warszawskiego i łódzkiego) oraz Klasie C. Zmagania klas A przeprowadzono dwufazowo – na wiosnę rozgrywki okręgowe w pięciu grupach wyłoniły mistrzów pięciu okręgów (krakowskiego, lwowskiego, łódzkiego, poznańskiego i warszawskiego), którzy jesienią rywalizowali między sobą w turnieju finałowym o tytuł mistrza Polski (systemem ligowym – „każdy z każdym, mecz i rewanż”). Wywalczenie tytułu mistrza Polski nie dawało prawa występu w fazie finałowej następnej edycji[2].

Faza eliminacyjna

Faza finałowa

Tabela końcowa

PozDrużynaMWRPG+G-BilansPkt
1.Cracovia 8710317+2415
2.Polonia Warszawa8503139+410
3.Warta Poznań83231424−108
4.Pogoń Lwów83051913+66
5.ŁKS Łódź8017731−241

Legenda:


Mistrz Polski

Wyniki spotkań

Gospodarz \ GośćCRAPWAWARPGLŁKS
Cracovia 3:06:12:07:1
Polonia Warszawa1:2 2:31:01:0
Warta Poznań2:20:1 3:22:1
Pogoń Lwów2:50:17:0 6:1
ŁKS Łódź0:41:63:30:2

Źródło: Historia I ligi polskiej w statystyce
Objaśnienia:
1Drużyna gospodarzy jest wymieniona po lewej stronie tabeli.
Kolory: zielony – zwycięstwo gospodarzy, żółty – remis, różowy – zwycięstwo gości.

1 kolejka

21 sierpnia 1921
17:30
Cracovia
Mielech  20'
Kogut  28'
Kotapka 89'
2 : 0
(2:0)
Pogoń LwówStadion Cracovii, Kraków
Widzów: 10 000
Sędzia: Karol Bannert (Biała)

21 sierpnia 1921
17:30
Warta Poznań
Bartczek ?'
Kosicki ?'
0 : 1
(0:0)
Polonia Warszawa
 66' (k) Stefan Loth
Boisko przy placu Ciętym, Poznań

Sędzia: Zygmunt Górecki (Ostrów Wlkp.)[a]
kartki:
 ?' Szmidt

2 kolejka

28 sierpnia 1921
17:30
Cracovia
Kogut  5'
Kotapka  9'
Kałuża  15'
Mielech  36'60'
Cikowski  62'
Gintel  80' (k)
7 : 1
(4:1)
ŁKS Łódź
 16' Lange
Stadion Cracovii, Kraków
Widzów: 4000
Sędzia: Andrzej Przeworski (Warszawa)

28 sierpnia 1921Warta Poznań
Staliński  35'
Prymka  75'81'
3 : 2
(1:2)
Pogoń Lwów
 6' Batsch
 27' Wa. Kuchar
Boisko przy placu Ciętym, Poznań

3 kolejka

4 września 1921
17:00
Cracovia
Gintel  27' (k)
Kałuża  51'61'
3 : 0
(1:0)
Polonia WarszawaStadion Cracovii, Kraków
Widzów: 6000
Sędzia: Marian Bilor (Lwów)

4 września 1921ŁKS Łódź0 : 2
(0:1)
Pogoń Lwów
 ?'?' Wa. Kuchar
Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź

Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

4 kolejka

11 września 1921Pogoń Lwów0 : 1
(0:1)
Polonia Warszawa
 41' Stenzel
Park Sportowy, Lwów

Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

11 września 1921Warta Poznań
Kosicki  ?' (k)
Einbacher  ?'
?
2 : 1
(1:0)
ŁKS Łódź
 ?'?
Boisko przy placu Ciętym, Poznań

Sędzia: Fiedler (Kraków)[b]

5 kolejka

18 września 1921Warta Poznań
Kosicki  29' (k)
Einbacher  36'
2 : 2
(2:1)
Cracovia
 32'77' Kałuża
89' Gintel
Boisko przy placu Ciętym, Poznań
Widzów: 4000
Sędzia: Andrzej Przeworski (Warszawa)

18 września 1921Polonia Warszawa1 : 0ŁKS ŁódźBoisko w Parku Sobieskiego na Agrykoli, Warszawa
  • Szczegóły meczu nieznane.

6 kolejka

25 września 1921Pogoń Lwów
Wa. Kuchar  15'42'51'
Batsch  61'
Garbień  64'
Tarczyński  89'
6 : 1
(2:1)
ŁKS Łódź
 27'?
Park Sportowy, Lwów

Sędzia: Ignacy Rosenstock (Kraków)
kartki:
 ?'?

25 września 1921Polonia Warszawa
Hamburger  81'
1 : 2
(0:1)
Cracovia
 30' Cikowski
 88' Chruściński
Boisko w Parku Sobieskiego na Agrykoli, Warszawa
Widzów: 3000
Sędzia: Stanisław Ziemiański (Kraków)

7 kolejka

9 października 1921
16:00
Polonia Warszawa
Hamburger 15',  75'
1 : 0
(0:0)
Pogoń LwówBoisko w Parku Sobieskiego na Agrykoli, Warszawa

Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

9 października 1921ŁKS Łódź
Lange  7'
Cyl  36'54'
3 : 3
(2:2)
Warta Poznań
 12'30'77' Einbacher
Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź
Widzów: 7000
Sędzia: Grabowski (Warszawa)
kartki:
Otto 61'
kartki:
77' Staliński

8 kolejka

16 października 1921Pogoń Lwów
Garbień  ?'?'
Wa. Kuchar  ?'?'
Batsch  ?'?'
?  ?' (sam)
7 : 0
(5:0)
Warta PoznańPark Sportowy, Lwów

Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

16 października 1921ŁKS Łódź0 : 4
(0:1)
Cracovia
 33'57'70' (k) Kotapka
 79' (k) Gintel
Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź
Widzów: 4000
Sędzia: Edmund Szyc (Poznań)

9 kolejka

23 października 1921Cracovia
Kałuża  5'78'
Cikowski  14'
Kotapka  35'66'
Gintel  82' (k)
6 : 1
(3:0)
Warta Poznań
 86' Einbacher
Stadion Cracovii, Kraków
Widzów: 6000
Sędzia: kpt. Alfred Konkiewicz (Kraków)

23 października 1921ŁKS Łódź
Kowalczyk  13'
1 : 6
(1:1)
Polonia Warszawa
 33' Grabowski
 54' Hermans
 55'66' Hamburger
 78' Emchowicz
 88' Zantman
Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź

Sędzia: Zweig (Kraków)

10 kolejka

30 października 1921Polonia Warszawa2 : 3
(1:1)
Warta PoznańBoisko w Parku Sobieskiego na Agrykoli, Warszawa

Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)
  • Strzelcy bramek nieznani.

30 października 1921Pogoń Lwów
Batsch  34'
Wa. Kuchar  39'
2 : 5
(2:3)
Cracovia
 13'42' Kałuża
 27' Kotapka
 76'78' Kogut
Park Sportowy, Lwów
Widzów: 5000
Sędzia: Adam Obrubański (Kraków)

Kadra drużyny mistrza Polski

Drużyna Cracovii – piłkarski mistrz Polski 1921.
Lp.ZawodnikMeczeMinutyBramkiData urodzenia
Bramkarze
1 Eugeniusz Latacz190-12.04.1905
2 Stefan Popiel6540-419.05.1896
3 Gustaw Rogalski190-222.06.1887
Obrońcy
4 Tadeusz Dąbrowski190018.10.1894
5 Stefan Fryc8720019.08.1894
6 Ludwik Gintel8720426.09.1899
Pomocnicy
7 Zygmunt Chruściński3270117.02.1899
8 Stanisław Kazimierz Cikowski8720314.02.1899
9 Zdzisław Styczeń8720016.10.1894
10 Tadeusz Synowiec8720011.11.1889
Napastnicy
11 Józef Kałuża8720911.02.1896
12 Adam Kogut654044.12.1895
13 Bolesław Kotapka6540724.10.1898
14 Henryk Limanowski19009.07.1903
15 Stanisław Mielech7630329.04.1894
16 Gustaw Nowak19007.10.1904
17 Leon Sperling763007.08.1900
Trener:
T Imre Pozsonyi80012.12.1880

Najlepsi strzelcy

BramkiZawodnikDrużyna
9Józef KałużaCracovia
8Wacław KucharPogoń Lwów
7Bolesław KotapkaCracovia
Marian EinbacherWarta Poznań

Ciekawostki

  • Bezpośrednia rywalizacja o tytuł mistrzowski (faza finałowa) trwała zaledwie 70 dni (od 21 sierpnia 1921 do 30 października 1921) – to najkrótsze piłkarskie mistrzostwa Polski w historii[2];
  • Dwa pierwsze spotkania w historii piłkarskich mistrzostw Polski odbyły się 21 sierpnia 1921 w Krakowie i Poznaniu (oba rozpoczęto o godzinie 17:30[4]). Pierwszą bramkę w tych rozgrywkach zdobył Stanisław Mielech w 20 minucie meczu Cracovii z Pogonią Lwów[2];
  • Mecz Cracovia–Pogoń Lwów zgromadził na trybunach stadionu gospodarzy 10 000 widzów. O wielkiej randze tego wydarzenia (inauguracja mistrzostw Polski, dodatkowo rozgrywana pomiędzy dwoma głównymi pretendentami do tytułu najlepszej drużyny w kraju) świadczą relacje z ówczesnej prasy. Jak donosił Przegląd Sportowy (nr 15 z 27 sierpnia 1921), specjalnie na to spotkanie przybyło ponad 1 000 osób z całej Polski. Przeszło 500 kibiców przyjechało ze Lwowa. Obecni byli również kibice z Bielska i Białej. Ponadto do Krakowa pofatygowało się kilkaset osób przebywających na wczasach w Zakopanem i innych miejscowościach podhalańskich, a także grupy piłkarskich zapaleńców z Warszawy, Łodzi oraz prowincjonalnych miast całej Małopolski[4][5];
  • Arbitrem głównym spotkania Warta Poznań–Polonia Warszawa Kolegium Sędziów PZPN wyznaczyło rotmistrza Longina Dudryka-Darlewskiego ze Lwowa, który jednak nie pojawił się w Poznaniu. Przegląd Sportowy zbadał przyczyny takiego stanu rzeczy. Okazało się, że nominacje sędziowskie na dwie pierwsze kolejki sezonu zostały ogłoszone wyłączne na łamach Przeglądu Sportowego – będącego wówczas (od 23 lipca 1921) „oficjalnym organem PZPN” – uznano bowiem, że taka forma zawiadamiana arbitrów powinna być wystarczająca. Informacja ta nie dotarła jednak do Dudryka-Darlewskiego. Konkluzją był wniosek, by Kolegium Sędziów osobiście zawiadamiało każdego arbitra o wyznaczeniu na dany pojedynek, a karą za niestawienie się było 10 000 marek polskich (czyli pięciokrotność taksy, którą otrzymywał sędzia za prowadzenie spotkania). Za zgodą obydwu drużyn mecz prowadził więc arbiter z poznańskiego OZPN – Zygmunt Górecki (na co dzień aptekarz i zarazem prezes OZPN Poznań)[2]. Narzekano jednak na jego nieobiektywność i brak zdecydowania w podejmowanych decyzjach[6];
  • Tytuł mistrzowski Cracovia zdobyła nie przegrywając żadnego meczu (wyczyn ten powtórzył dopiero w sezonie 1995/1996 Widzew Łódź) – na 14 rozegranych spotkań: 13 razy wygrała, raz zremisowała[7];
  • Cracovia została mistrzem Polski tracąc zaledwie jeden punkt, co do dziś jest niepobitym rekordem. Jedyny raz zremisowała (2:2) w wyjazdowym meczu z Wartą Poznań (dodatkowo, na minutę przed końcem spotkania zawodnik krakowian – Ludwik Gintel nie wykorzystał rzutu karnego)[7];
  • Cracovia zdobyła 96,42% możliwych punktów, co do dziś jest niepobitym rekordem[7];
  • Cracovia wygrała 92,86% swoich meczów, co do dziś jest niepobitym rekordem[7];
  • Nagrodą za wywalczenie tytułu mistrzowskiego był puchar przechodni ufundowany przez Ministerstwo Zdrowia Publicznego (oryg. puhar wędrowny). Zdobyć go na własność mogła drużyna, która – jako pierwsza – zostałaby trzykrotnie mistrzem kraju[3]. Sytuacja taka nastąpiła już w sezonie 1925, gdy po raz trzeci – w dodatku z rzędu – tytuł wywalczyła Pogoń Lwów (ciekawostkę stanowi fakt, że wówczas Ministerstwo Zdrowia Publicznego już nie istniało);
  • Eugeniusz Latacz do dziś pozostaje najmłodszym bramkarzem, który wywalczył tytuł piłkarskiego mistrza Polski[2].

Klasyfikacja medalowa po MP 1921

Klub
1.Cracovia100
2.Polonia Warszawa010
3.Warta Poznań001

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

  • Gowarzewski A. i inni: Liga Polska (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 25). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000, s. 1–216. ISBN 83-88232-02-9.
  • Gowarzewski A. i inni: 75 lat PZPN Księga jubileuszowa (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 12). Katowice: Wydawnictwo GiA, 1994, s. 1–199. ISBN 83-902751-1-2.
  • Gowarzewski A. i inni: Album 80 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000.
  • Gowarzewski A. i inni: Album 90 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2010.
  • Hałys J.: Polska Piłka Nożna. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 1–995. ISBN 83-03-00804-8.