Metoda Bobath
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
Metoda Bobath (także NDT, z ang. neuro-developmental treatment[1]) – fizjoterapeutyczna metoda rehabilitacyjna stosowana przy leczeniu u dzieci i dorosłych porażenia mózgowego, w tym porażenia połowiczego, niezależnie od etiologii[2][1][3]. Autorami założeń metody byli: fizjoterapeutka Berta Bobath i psychiatra Karl Bobath[4].
Celem metody jest poprawa uczenia się motoryki dla efektywnej kontroli motorycznej, co z kolei ma wpływ na lepsze funkcjonowanie w środowisku. Cel ten osiąga się za pomocą specjalnych ćwiczeń, które mają prowadzić pacjenta do umiejętności wykonywania poszczególnych czynności, zgodnie z postępującym u niego naturalnym rozwojem ruchowym[2][5]. Metoda jest multidyscyplinarna, ma być przydatna przede wszystkim w fizjoterapii, ale także w ergoterapii, jak i logopedii.
Autorka metody uważała, że istotą deficytu ruchowego po uszkodzeniu mózgu są zaburzenia odruchów postawy służących koordynacji ruchów w przestrzeni i ich kontroli w stosunku do otoczenia[2].
Metoda była krytykowana przez specjalistów z American Academy of Cerebral Palsy and Developmental Medicine, a także brytyjskiego Association of Chartered Physiotherapists in Neurology[6][7]. W 2013 opublikowano systematyczny przegląd skuteczności stosowania koncepcji Bobath u dzieci z porażeniem mózgowym. W wyniku badań zidentyfikowano nieskuteczne stosowanie koncepcji Bobath u dzieci z chorobą naczyniowo-mózgową[8]. Meta-analiza z 2014 roku, weryfikująca skuteczność podejścia Bobath u osób po udarze, dostarczyła mieszane wyniki. W porównaniu do innych metod, NDT dawało podobne lub gorsze efekty w rehabilitacji, w zależności od tego, co było przedmiotem pomiaru (np. różne zaburzenia funkcji motorycznych, samodzielność, poczucie jakości życia, depresja). Najwięcej "mocnych" dowodów przemawiało na niekorzyść NDT, choć wskazano też na wiele dowodów o średniej jakości metodologicznej, wykazujących brak różnic pomiędzy metodami[9]. W meta-analizie z 2018 wykazano, że Bobath daje gorsze efekty, od typowej rehabilitacji niedowładu kończyny górnej u pacjentów po udarze (jeden z częstszych deficytów). Badania dotyczyły wczesnych interwencji (w ciągu czterech tygodni po udarze)[10].
Ocenę rzeczywistej efektywności metody, utrudnia fakt, że koncept Bobath nie jest jasno sformułowany, znacznie zmieniał się w czasie, a w różnych krajach wykształciły się różne programy terapeutyczne[11][12][13]. Generalnie, w krajach zachodnich metoda nie jest rekomendowana przez organizacje tworzące wytyczne postępowania w rehabilitacji zaburzeń neurologicznych – choć pomiędzy niektórymi badaczami trwa ożywiona debata[14][15][16][17][18].