Mangusta egipska

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz, nadając mu nazwę Viverra ichneumon^[2]. Holotyp pochodził z Egiptu^[37].

Rozpoznano do dziesięciu podgatunków^[37], ale konieczna jest rewizja taksonomiczna^[38][39]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[39].

• Herpestes (Herpertes): gr. ἑρπηστης herpēstēs „pełzacz”, od ἑρπω herpō „pełzać”; prawdopodobnie w aluzji do zwyczajów mangusty, szczególnie jej pogoni za swoją ofiarą. Sugerowano również połączenie greckich słów: ερπ erp „gad, wąż”; εδεστης edestēs „zjadacz”, od εδω edō „jeść”^[40].
• ichneumon: gr.  ιχνευμων ikhneumōn „tropiciel”, od ιχνευω ikhneuō „tropić, śledzić”^[41].

Mangusta egipska występuje na Półwyspie Iberyjskim, północnej Afryce i Bliskim Wschodzie w południowej Turcji, Syrii, Libanie, Jordanii i Izraelu; w Czarnej Afryce od Senegalu i Gambii na wschód do Sudanu, Etiopii, Somalii i Kenii oraz na południe do Gabonu, Angoli, północnej Namibii, północnej Botswany, północnego Zimbabwe, Mozambiku i Południowej Afryki^[39]. Występowanie w Europie (Portugalia i Hiszpania) prawdopodobnie spowodowane jest introdukcją z północnej Afryki^[39].

Długość ciała (bez ogona) samic 50–58 cm, samców 55,7–61 cm, długość ogona samic 43,5–56,3 cm, samców 44,7–61 cm, długość ucha samic 3–4,2 cm, samców 2,5–3,8 cm, długość tylnej stopy samic 8,9–11,4 cm, samców 9,5–11,5 cm; masa ciała samic 2,2–4,1 kg, samców 2,6–4,1 kg^[38]. Sierść dość długa, ubarwiona rudo-brązowo, pysk długi, spiczasty. Wzór zębowy: I ${\displaystyle {\tfrac {3}{3}}}$ C ${\displaystyle {\tfrac {1}{1}}}$ P ${\displaystyle {\tfrac {4}{4}}}$ M ${\displaystyle {\tfrac {2}{2}}}$ = 40^[38].

Tryb życia głównie nocny. Żyje w wykopanych przez siebie norach, parami lub w grupach rodzinnych.

Pożywienie stanowią głównie drobne kręgowce oraz pokarm roślinny, zwłaszcza owoce. Często atakuje jadowite węże, m.in. kobry, których jest zaciętym wrogiem. Czasem napada na ptactwo domowe. Ciąża trwa ok. 2 miesięcy, samica rodzi 2–5 młodych. W celu wytępienia węży jadowitych sprowadzono mangustę egipską m.in. do Włoch.

Mangusta egipska była jednym z pierwszych drapieżników, które udało się oswoić i wszechstronnie użytkować starożytnym Egipcjanom, którzy czcili ją jako zwierzę święte.

• É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des mammifères qui se trouvent en Egypte. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1817, s. 99–144. (fr.).
• A. Smith. African Zoology. „South African quarterly journal”. 2 (1), s. 113–128, 1834. (ang.). 
• J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1865, s. 502–579, 1865. (ang.). 
• T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
• D.G. Rosevear: The carnivores of West Africa. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1974, s. 1–548, seria: Publication no. 723. ISBN 0565-00723-8. (ang.).