Ludwik Schweizer
Ludwik Tadeusz Schweizer[a] (ur. 14 stycznia 1894 w Bursztynie, zm. 28 lutego 1960 w Londynie) – pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
pułkownik dyplomowany kawalerii | |
Data i miejsce urodzenia | 14 stycznia 1894 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 28 lutego 1960 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska | dowódca pułku |
Główne wojny i bitwy | wojna polsko-bolszewicka |
Odznaczenia | |
Życiorys
Urodził się 14 stycznia 1894 w Bursztynie, w ówczesnym powiecie rohatyńskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Karola i Marii z Gruszeckich[2][5][6]. Mógł być przyrodnim bratem Jana Kantego (1890–1945), porucznika piechoty rezerwy Wojska Polskiego, odznaczonego Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości[7][8][9] i Heleny (1901–1981), zamężnej z Henrykiem Sędziwym (1903–1999), dyrektorem Państwowego Liceum i Gimnazjum w Zakopanem (1937–1939, 1945–1948) oraz I Liceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie (1948–1971).
W czerwcu 1912 ukończył naukę w klasie VIII z wynikiem dobrym i zdał egzamin dojrzałości w c. k. Gimnazjum Lwowskim im. Franciszka Józefa[10]. Jego kolegą szkolnym był m.in. Adam Brzechwa-Ajdukiewicz[10].
W latach 1912–1914 był słuchaczem Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt[11]. W 1914 został mianowany porucznikiem i wcielony do c. i k. 13 pułku ułanów[11]. Do 1916 dowodził plutonem i szwadronem[11][12]. Na stopień nadporucznika został awansowany ze starszeństwem z 1 lutego 1916[13]. W 1917 został przydzielony do Polskiej Siły Zbrojnej w charakterze instruktora[11].
W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. 27 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu rotmistrza, w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w 1 pułku szwoleżerów[14]. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 3 pułku szwoleżerów. Wyróżnił się w czasie zagonu na Korosteń[15][11].
Po zakończeniu wojny pozostał w służbie zawodowej, w 3 pułku szwoleżerów w Suwałkach[16]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 174. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[17]. W 1923 pełnił obowiązki dowódcy II dywizjonu pułku[18]. 31 marca 1924 prezydent RP nadał mu stopień majora ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1923 i 23. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[19]. Z dniem 1 listopada 1924 został odkomenderowany z macierzystego pułku do Wyższej Szkoły Wojennej (franc. École Supérieure de Guerre) w Paryżu na przeciąg dwóch lat[20][21]. Z dniem 1 stycznia 1927 został przydzielony do dyspozycji szefa Sztabu Generalnego z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Oddziału III Sztabu Generalnego na okres trzech miesięcy[22]. W kwietniu tego roku został przydzielony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy[23][24]. 26 stycznia 1928 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 19. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[25]. W lipcu 1929 został przeniesiony do 5 pułku ułanów w Ostrołęce na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[26][27][28]. 27 stycznia 1932 objął dowództwo 4 pułku ułanów w Wilnie[29][30]. 14 lutego 1936 zastąpił pułkownika Tadeusza Machalskiego na stanowisku dowódcy 26 pułku ułanów w Baranowiczach[31]. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 2. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[32][33].
Jako dowódca 26 pułku ułanów w składzie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939. Przeszedł szlak bojowy od Lidzbarka, przez Płock, Nowy Dwór Mazowiecki, Garwolin, w walkach odwrotowych na Lubelszczyźnie wycofując się w kierunku Sambora. Po kapitulacji pułku przed Armią Czerwoną w rejonie wsi Władypol i rozwiązaniu przez generała Andersa Nowogródzkiej Brygady Kawalerii przeszedł z kilkoma żołnierzami granicę węgierską i został internowany}[34].
Uciekł z obozu dla internowanych i przedostał się do Francji a później Wielkiej Brytanii. Służył w Polskich Siłach Zbrojnych, w jednostkach stacjonujących w Szkocji[34]. Skonfliktowany z generałem Andersem, w 1943 opublikował własnym nakładem książkę wspomnieniową Wojna bez legendy, w której zawarł krytyczną ocenę działań swego przełożonego we wrześniu 1939[35]. Po wojnie pozostał na emigracji, mieszkał w Londynie. Tuż przed śmiercią po raz kolejny wystąpił przeciwko Władysławowi Andersowi, zeznając jako świadek w procesie o zniesławienie, który ten wytoczył Adamowi Gaś i Michałowi Kwiatkowskiemu, redaktorowi emigracyjnego pisma „Narodowiec”[36].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2815 – 1921[37][38][6][39]
- Krzyż Walecznych[40][33]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”[41][42]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[40]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[40]
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[12]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[12]
- Krzyż Wojskowy Karola[12]
5 listopada 1935 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[43].
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Schweizer Ludwik. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.42-3252 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-19].
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1912. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1912.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
- Emil Gruszecki: Zarys historji wojennej 3–go Pułku Szwoleżerów Mazowieckich imienia pułkownika Kozietulskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Tom 7: 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich. Warszawa: 2012. ISBN 978-83-7769-266-0.