Leopold von Thun und Hohenstein
Leopold[a] von Thun und Hohenstein (ur. 7 kwietnia 1811[1], zm. 17 grudnia 1888[1]) — czeski polityk, arystokrata z rodu Thun-Hohenstein[1].
Życiorys
Urodził się w Děčínie (niem. Tetschen) jako 3. syn Franza hrabiego von Thun und Hohenstein[2]. Po studiach prawniczych i filozoficznych w latach 1827–1831[3] na Uniwersytecie Praskim podróżował po Europie[1]. Ulegał wpływom romantyzmu oraz prądom ultramontańskim[2]. W 1847 poślubił hrabiankę Karolinę Clam-Martinitz[1]. Małżeństwo pozostało bezdzietne[3].
Działalność polityczna
Po powrocie do Czech związał się z Františkiem Palackým, interesując się językiem czeskim oraz jego literaturą[2]. Starał się o rozwój szkolnictwa czeskiego[2]. Angażował się w prace Macierzy Czeskiej. Wkrótce stał się jednym z twórców programu austroslawizmu zakładającego, że narody słowiańskie powinny szukać swych szans politycznych w wielonarodowym imperium Habsburgów. Jego zarys przedstawił w 1842 roku w broszurze „O stanie obecnym literatury czeskiej i jej wadze” (niem. Über den gegenwärtigen Stand der böhmischen Literatur und ihre Bedeutung)[4]. Po jej wydaniu za pośrednictwem Františka Zacha korespondował polemicznie z przebywającym w Paryżu Adamem Mickiewiczem[4].
Początkowo pełnił stanowiska w administracji prowincji czeskiej. W 1847 pracował z Franzem Stadionem w Galicji[2], gdy krótko po wybuchu Wiosny Ludów w 1848 r. został mianowany 6 kwietnia[3] Regierungspräsidentem – oraz na krótko pełniącym obowiązki gubernatora – Królestwa Czech w ramach monarchii habsburskiej[1]. Po wybuchu powstania praskiego (12–17 czerwca) chcąc uniknąć rozlewu krwi wyszedł do powstańców negocjować na barykadach i został przez nich uwięziony w Klementinum[1][2]. Po uwolnieniu poparł stłumienie powstania siłą przez Windisch-Grätza[1]. 17 lipca[3] zastąpiony na stanowisku przez Karla Mecséry'ego.
W 1849 r. został ministrem edukacji i wyznań, i pozostał nim do 1860 r.[3][1] w neoabsolutystycznych rządach Schwarzenberga i Bacha. Prowadził reformę systemu szkolnego, budując na wzorach pruskich i niemieckich sieć szkół średnich i wyższych w krajach cesarstwa. Wprowadził autonomię uczelni wyższych. Wprowadził zapożyczoną ideę szkół realnych[1]. Relegował przestarzałe metody nauczania i podręczniki[2].
Jako minister wyznań wystarał się u cesarza o zniesienie placetum regium, rozszerzonego na wszystkie posiadłości habsburskie w czasach Józefa II[1]. W 1855 roku doprowadził do zawarcia konkordatu ze Stolicą Apostolską[1], przywracając Kościołowi wpływ na edukację[2] poprzez kontrolę programową nad 98% szkół[5].
Po likwidacji ministerstwa edukacji i wyznań 18 kwietnia 1861[3] cesarz Franciszek Józef I mianował go dożywotnim członkiem Izba Panów, wyższej izby Reichsratu[1]. W wyborach roku 1861 został wybrany do kurii ziemskiej sejmu krajowego Czech[6], w którym zasiadał do swej rezygnacji w listopadzie 1866 r.[1][7] Ponownie wybierany w latach 1870–1871, 1883–1888[3]. Występował przeciwko patentowi lutowemu, który ograniczał uprawnienia sejmów krajów koronnych oraz ugodzie z Węgrami z 1867[1]. Był liderem czeskiej partii federalistycznej oraz katolickiego stronnictwa konserwatywnego, chcąc je wesprzeć założył czasopismo Vaterland[2] i prowadził w latach 1866–1888[3]. Wspierał także politykę staroczeskiej Partii Narodowej, niegodzącej się z dualistycznym kształtem monarchii po 1867 roku.
Doktor honoris causa Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu w Grazu oraz honorowy obywatel Innsbrucku.
Pisma
- Über den gegenwärtigen Stand der böhmischen Literatur, 1842
- Die Stellung der Slowaken in Ungarn, 1843