Komora hiperbaryczna
Komora hiperbaryczna (pierwotnie worek Gamowa lub komora ciśnieniowa) – zbiornik ciśnieniowy umożliwiający kontrolowanie środowiska w jego wnętrzu (m.in. ciśnienia, tlenu, wilgotności czy temperatury). Komory hiperbaryczne stosuje się do leczenia wielu schorzeń. W tej chwili na świecie jest ponad 100 wskazań klinicznych do zastosowania komór hiperbarycznych.
Budowa
Pierwotnie jako komora hiperbaryczna służył nadmuchiwany worek, w którym utrzymywano chorego w warunkach wyższego ciśnienia atmosferycznego. Późniejsze komory zbudowane były ze zbiornika ciśnieniowego (komora hiperbaryczna), system sterowania parametrami komory, system wytwarzania i dystrybucji sprężonego powietrza, system zasilania w tlen medyczny (przechowywanie, sterowanie, dystrybucja), systemu zasilania w mieszanki oddechowe (opcjonalnie, głównie w komorach dekompresyjnych) oraz armatury. Komora hiperbaryczna może być jedno- (tylko dla chorego) lub wieloosobowa (dla chorych i opiekuna medycznego). Są to stalowe, hermetyczne konstrukcje, które mogą pomieścić nawet kilkanaście osób. Komory wyposażane są w systemy sterowania (ręcznego i automatycznego) systemy komunikacji z pacjentami, systemy bezpieczeństwa oraz dodatkowo systemy multimedialne takie jak telewizja czy radio. Podczas terapii pacjenci mogą być podłączeni do specjalnie przystosowanych do wysokich ciśnień systemów monitorujących parametry życiowe, respiratorów i pomp infuzyjnych.
Komory jednoosobowe
W komorze jednoosobowej może podczas terapii przebywać jeden pacjent zazwyczaj w pozycji leżącej. Zbudowana jest z przezroczystego cylindra, przez który pacjent znajduje się pod stałą obserwacją personelu medycznego oraz zmniejsza poczucie lęku (klaustrofobii) i umożliwia korzystanie z urządzeń multimedialnych takich jak oglądanie zewnętrznego ekranu telewizyjnego. Komora może być wypełniana tlenem, którym pacjent oddycha podczas terapii lub powietrzem, w tym przypadku pacjent oddycha tlenem za pomocą systemu oddechowego B.I.B.S.
Komory jednoosobowe mogą być wyposażone w system dystrybucji gazów (BIBS) umożliwiający oddychanie pacjenta czystym tlenem za pośrednictwem maski, a komora w tym przypadku jest wypełniona sprężonym powietrzem.
Komory hiperbaryczne wieloosobowe - typu multiplace
Komory umożliwiające jednoczesne przebywanie od 2 do nawet 20 i więcej pacjentów. Komory wieloosobowe zbudowane są z dwóch przedziałów – komory dekompresyjnej nazywanej też komorą wstępną lub przejściową, będącej pomieszczeniem przejściowym między środowiskiem a wnętrzem komory głównej oraz komory głównej (pacjentów), w której przeprowadzana jest terapia. Zazwyczaj pacjenci siedzą na specjalnych fotelach wbudowanych w komorę i oddychają czystym tlenem za pomocą masek lub specjalnych kapturów oddechowych.
Komory typu multiplace umożliwiają wjechanie chorego na wózku inwalidzkim lub noszach. Podczas terapii w tego typu komorach wraz z pacjentami może przebywać asystent medyczny. Większa powierzchnia oraz uczestnictwo personelu medycznego podczas terapii zmniejsza poczucie lęku i korzystnie wpływa na pacjentów.
Wieloosobowe komory hiperbaryczne służące do terapii i leczenia powinny być projektowane, produkowane i testowane według normy EN 14931, zgodnie z Dyrektywą 93/42/EEC wraz z późniejszymi zmianami - dla urządzeń medycznych a producent powinień posiadać wdrożony system zapewnienia jakości ISO 13485 – (Projektowanie, produkcja, sprzedaż i serwis medycznych komór hiperbarycznych). Spełnienie tych norm gwarantuje najwyższą jakość, zachowanie odpowiednich parametrów zgodnie z przyjętymi wytycznymi na całym świecie.
Szczegółowe informacje dotyczące wymagań stawianych urządzeniom, personelowi, protokołom badań, systemom bezpieczeństwa i prowadzonej dokumentacji dla komór wieloosobowych i ośrodków zamieszczone są w „Europejskim Kodeksie Dobrej Praktyki w Terapii Tlenem Hiperbarycznym” opracowanym przez grupę roboczą „SAFETY” programu COST B14 przetłumaczoną i opublikowaną w Polsce w Krajowym Ośrodku Medycyny Hiperbarycznej, Międzywydziałowym Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni i Akademii Medycznej w Gdańsku.
Historia
Terapia hiperbaryczna wykorzystywana jest w medycynie i weterynarii przynajmniej od kilkudziesięciu lat[1][2][3]. W komorach wykorzystuje się ciśnienie od ok. 1400 ( 1,4 ATA) do ok. 3000 hPa (3 ATA) (w wypadku komór jednoosobowych)[4] lub do ok. 6000 hPa (6 ATA) (komory wieloosobowe)[5] czy aż do 10 000 hPa (10 ATA) dla komór dekompresyjnych. Ekspozycja na bardzo wysokie ciśnienie jest groźna dla zdrowia[1][6], dlatego w praktyce klinicznej najczęściej stosuje się ciśnienie nie wyższe niż 2000–2400 hPa[4]dla zminimalizowania ewentualnych skutków ubocznych.
