Kolcowidłak
Kolcowidłak[3] (Spinulum A.Haines) – rodzaj roślin należący do rodziny widłakowatych. Takson podniesiony został do rangi rodzaju w 2003. Wcześniej stanowił sekcję Annotina w obrębie rodzaju widłak Lycopodium. Odrębny rodzaj uznany został w systemie PPG I z 2016[2]. Wciąż jednak w części baz taksonomicznych należące tu rośliny utrzymywane są w rodzaju Lycopodium[4]. Rodzaj o zasięgu cyrkumborealnym – rośnie w Ameryce Północnej, w Europie i Azji, na południu w górach[5]. Do polskiej flory należy gatunek typowy rodzaju – kolcowidłak jałowcowaty Spinulum annotinum (=Lycopodium annotinum)[6].
 Kolcowidłak jałowcowaty | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | kolcowidłak |
| Nazwa systematyczna | |
| Spinulum A.Haines New England: 85. 2003[2] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Spinulum annotinum (L.) A.Haines (= Lycopodium annotinum L.) | |
Nazwa naukowa i zwyczajowa nawiązuje do ostro zakończonych liści asymilacyjnych (z łaciny spina = kolec, cierń[7].
Morfologia
Rośliny o pędach głównych płożących się. Liście niezróżnicowane, zebrane w okółkach po 4–5, bez włosowatego wyrostka lub błoniastego obrzeżenia na końcach blaszki. Kłos zarodnionośny nie osadzony na szypule, lecz stojący na szczycie wzniesionych, ulistnionych, rozgałęziających się tylko u nasady końcowych odcinków pędów. Pędy na przekroju zaokrąglone[8][9]. Gametofit kształtu dyskowatego[8].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj wyróżniany jest w rodzinie rodziny widłakowatych Lycopodiaceae w systemie PPG I z 2016 jako jeden z 9 należących do podrodziny Lycopodioideae W.H.Wagner & Beitel ex B. Øllg.[2] W systemach ujmujących szerzej rodzaj widłak Lycopodium grupa ta wyróżniana jest w jego obrębie jako sekcja Annotina (Rouy) Holub[8].
- Podział na gatunki
Podział na gatunki jest wciąż przedmiotem dyskusji. System PPG I uznaje przynależność tu trzech gatunków[2]. Dwa z nich (Spinulum subarcticum (V. N. Vassil.) A. Haines i Spinulum canadense (Romhild ex Nessel) A.Haines traktowane są też jako podgatunek kolcowidłaka jałowcowatego Spinulum annotinum ssp. alpestre (Hartm.) Uotila[10]. Z kolei w 2017 przeklasyfikowano rosnący w Chinach Lycopodium neopungens do tego rodzaju jako Spinulum lioui[11]. W efekcie w obrębie rodzaju wymieniane są dwa gatunki[10]:
- Spinulum annotinum (L.) A. Haines (=Lycopodium annotinum L.) – kolcowidłak jałowcowaty[3], widłak jałowcowaty[6]
- Spinulum lioui Li Bing Zhang & H. He
Niejasny status ma opisany z tego rodzaju:
- Spinulum zonatum (Ching) Mazumdar – postulowany do wyodrębnienia z Spinulum subarcticum (=S. annotinum ssp. alpestre)[8]
Gatunki w obrębie rodzaju tworzą mieszańce, natomiast nie stwierdzono ich powstawania między przedstawicielami tego rodzaju i rodzaju Lycopodium[7].