Karlik drobny
- Artykuł
- Dyskusja
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
Pipistrellus pygmaeus[1] | |||
(Leach, 1825) | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | karlik drobny | ||
Synonimy | |||
Podgatunki | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
![]() | |||
Zasięg występowania | |||
![]() | |||
| |||
| |||
|
Karlik drobny[7] (Pipistrellus pygmaeus) – gatunek ssaka z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku angielski przyrodnik William Elford Leach nadając mu nazwę Vespertilio pygmaeus[2]. Holotyp pochodził z Spitchwick, niedaleko lasu w Dartmoor, w Devon, w Wielkiej Brytanii[8]. Podgatunek cyprius po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 2007 roku czeski chiropterolog Petr Benda nadając mu nazwę Pipistrellus pygmaeus cyprius[5]. Okaz typowy pochodził z nad rzeki Kryos, w pobliżu górnego końca szlaku Kalidonia, około 2 km na południowy zachód od Troodos (35°N 33°E/34,920000 32,870000), w Cyprze[5].
Pipistrellus pygmaeus był generalnie uznawany za podgatunek P. pipistrellus, jednak na podstawie kilku badań genetycznych, popartych danymi morfologicznymi, oba gatunki zostały rozdzielone w latach 90. XX wieku[9]. Dane genetyczne umieszczają P. pygmaeus w pobliżu P. creticus i P. hanaki[9]. Niedawno opisany podgatunek cyprius może reprezentować odrębny gatunek, ponieważ jest bardzo odmienny morfologicznie i dość odmienny genetycznie[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[9].
Karlik drobny występuje w Europie zamieszkując w zależności od podgatunku[9]:
Długość ciała (bez ogona) 36–51 mm, długość ogona 23–36 mm, długość ucha 9–13 mm, długość przedramienia 27,7–32,8 mm; masa ciała 4–7,5 g[12]. Wzór zębowy: I C
P
M
= 34[12]. Kariotyp wynosi 2n = 44, FNa = 50[12].Karlik drobny jest małym nietoperzem o brunatnym futrze z delikatnie złotawym odcieniem i niewielkimi trójkątnymi, zaokrąglonymi uszami. Koziołki ma niewielkie i rogalikowate. Między nozdrzami zwykle mały, ale wyraźnie widoczny grzbiet. Od innych gatunków odróżniają go błony skrzydłowe, przedramiona i pyszczek prawie tej samej barwy co grzbiet[13].
Karlik drobny wylatuje na łowy kilkanaście minut po zachodzie słońca. Wykazuje się wieczorem i nad ranem. Lata stosunkowo nisko (2-5m nad ziemią). Przeważnie poluje w luźnych grupach, liczących od kilku do 20 osobników. Najczęściej łowi drobne muchówki, wije, pająki i kosarze. Wiosną, w kwietniu i maju, samice gromadzą się w kryjówkach rozrodczych, najczęściej w budynkach mieszkalnych, poddaszach kościołów czy domkach letniskowych. Kolonie mogą liczyć od 30 do 650 osobników. Samica rodzi w czerwcu zazwyczaj dwa młode, które uzyskują zdolność lotu po 3-4 tygodniach. W czasie odchowu młodych samica często zmienia kryjówki. Młode samice osiągają dojrzałość płciową jeszcze w roku urodzenia, uczestniczą w godach i są zapładniane. Samce zdolność do rozrodu uzyskują w drugim roku życia. Karliki drobne odbywają gody od końca lipca do połowy września. Samiec zajmuje swoje terytorium, które patroluje i którego broni przed rywalami własnego gatunku. W locie odzywa się głosem godowym, wabiąc samice. Otoczenie swojej kryjówki znaczy żółtą wydzieliną gruczołów policzkowych. Niekiedy gromadzi wokół siebie harem, liczący kilka do nawet kilkunastu samic. Karliki drobne ze wschodniej i północnej części zasięgu wędrują na zimę w cieplejsze rejony, przebywając nawet 1000 kilometrów lub więcej. Hibernują od połowy listopada do początku marca. W Polsce najczęściej zimują w ociepleniach ścian budynków, na strychach, w kościołach, wyjątkowo w podziemiach i jaskini[14].
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie.[15]