KOI-256
- Artykuł
- Dyskusja
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
![]() Biały karzeł przechodzący przed tarczą czerwonego karła skupiając jego światło i zniekształcając je jak szkło powiększające (wizja artysty) | |||||
Dane obserwacyjne (J2000) | |||||
Gwiazdozbiór | Łabędzia | ||||
---|---|---|---|---|---|
Rektascensja | 19h 00m 44,43s | ||||
Deklinacja | +49° 33′ 55,33″ | ||||
Odległość | 1828 ly | ||||
Charakterystyka fizyczna | |||||
Rodzaj gwiazdy | gwiazda podwójna | ||||
Typ widmowy | czerwony karzeł/biały karzeł[a] | ||||
Masa | |||||
Promień | |||||
Metaliczność [Fe/H] | +0,31 ± 0,10 (czerwony karzeł) | ||||
Temperatura | 3450 ± 50 K | ||||
Alternatywne oznaczenia | |||||
| |||||
|
KOI 256 – układ podwójny złożony z białego i czerwonego karła położony w gwiazdozbiorze Łabędzia i oddalony o 1828 lat świetlnych od Ziemi. Układ był początkowo nieprawidłowo zidentyfikowany jako pozasłoneczny system planetarny.
Akronim „KOI” pochodzi od nazwy Kepler Object of Interest i oznacza, że obiekt został skatalogowany przez Kosmiczny Teleskop Keplera w ramach programu poszukującego planet pozasłonecznych metodą tranzytową. Liczba „256” to numer kolejny obiektu.
Obiekt, podobnie jak inne obiekty KOI, zwrócił na siebie uwagę poprzez regularne zmiany w jego jasności, co sugerowało, że obiega go jedna lub więcej planet[1]. Różnice w jasności czerwonego karła są bardzo niewielkie, zostały obrazowo porównane do zmiany jasności odległej o trzy tysiące kilometrów żarówki, na której usiadła mucha[1].
Pierwsze obserwacje wskazywały, że centralną gwiazdą pozasłonecznego układu planetarnego był czerwony karzeł o masie 0,65 M☉, promieniu 1,1 R☉ i temperaturze 3639 K, położony w gwiazdozbiorze Łabędzia i oddalony o 1828 lat świetlnych od Ziemi[2]. Analizując charakterystyczne, regularne zmiany jasności gwiazdy początkowo uważano, że orbituje wokół niej gazowy olbrzym o bardzo dużym promieniu wynoszącym 25,34 promienia Ziemi[3]. Dodatkowe obserwacje silnie sugerowały, że poruszająca się wokół gwiazdy planeta pozasłoneczna jest jednak mniejsza i jej promień wynosi 5,60 promienia Ziemi, co czyniłoby z niej bardzo typowego przedstawiciela gazowych olbrzymów takich jak Jowisz[3][4].
„Odkryta” w taki sposób planeta otrzymała oznaczenie KOI 256b, ale jej istnienie nie zostało jeszcze całkowicie potwierdzone[3][4]. Dokonano ponownych pomiarów gwiazdy, tym razem wykorzystując do tego naziemny teleskop w Obserwatorium Palomar, aby potwierdzić istnienie planety dzięki wykorzystaniu efektu Dopplera i pomiarów astrometrycznych[5]. Wyniki obserwacji wykazały, że gwiazda „chybocze” się bardziej, niż gdyby obiegała ją planeta o stosunkowo małej masie w porównaniu z jej gwiazdą centralną i w rzeczywistości jest to układ podwójny składający się z czerwonego i białego karła[5]. Obiekty obiegają wspólny środek ciężkości co 1,37865 ± 0,00001 dnia i oddalone są od siebie o 0,0250 ± 0,0018 j.a.[6]
Dodatkowe obserwacje za pomocą teleskopu kosmicznego Galaxy Evolution Explorer pokazały, że czerwony karzeł wizualnie zwiększa jasność, kiedy z punktu widzenia Ziemi jest zasłonięty przez białego karła, ale pozornie zmniejsza jasność, kiedy biały karzeł jest niewidoczny po jego drugiej stronie[5]. Te pozornie sprzeczne z intuicją wyniki obserwacyjne powstały w wyniku mikrosoczewkowania grawitacyjnego[5]. Biały karzeł jest niewielkim obiektem o bardzo dużej gęstości, który w znacznej mierze zniekształca pobliską czasoprzestrzeń[5]. Kiedy z punktu widzenia Ziemi znajduje się pomiędzy Ziemią a czerwonym karłem, jego bardzo silne pole grawitacyjne ogniskuje emitowane przez czerwonego karła światło i pozornie zwiększa jasność czerwonego karła[5]. Promień Einsteina białego karła (promień pierścienia Einsteina) wynosi 0,00473 ± 0,00055 R☉[6].
Kiedy biały karzeł znajduje się po drugiej stronie czerwonego karła z Ziemi widziana jest jego normalna jasność, pozornie mniejsza niż ta wzmocniona przez orbitującego go białego karła[5]. Zdaniem naukowców, którzy wyjaśnili ten mechanizm, mógł być on odkryty tylko przez niezwykle czuły teleskop Keplera[1].