Jodła kaukaska
Jodła kaukaska, jodła Nordmanna[6] (Abies nordmanniana (Steven) Spach) – gatunek drzew należący do rodziny sosnowatych. Występuje w Zachodniej Azji, w górach Kaukazu – w Turcji, Gruzji, Rosji i Azerbejdżanu[4][5].
Sylwetka jodły kaukaskiej | |
Systematyka[1][2][3] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | jodła kaukaska |
Nazwa systematyczna | |
Abies nordmanniana (Steven) Spach Hist. nat. vég. 11:418. 1841[4] | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |
![]() |
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo wysokości 25-30 m, początkowo z koroną wąską, stożkowatą, z wiekiem coraz bardziej kolumnową, ze spiczastym wierzchołkiem. Gałęzie w środkowej części korony rosną poziomo i są dość gęsto osadzone, górne gałęzie mniej wyraźnie skierowane ku górze, niż u jodły pospolitej.
- Pień
- Kora początkowo gładka, matowoszara, dopiero u starych drzew prostokątnie popękana lub podzielona na płytki.
- Liście
- Szpilki o długości 2-3 cm są z przodu lekko wycięte, równowąskie, wyraźnie bruzdkowane, z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, pod spodem – z dwoma białymi paskami szparek. Osadzone dwurzędowo na gałązkach bardzo gęsto, skierowane nieco ku przodowi. Roztarte – wydzielają owocowy zapach[6].
- Kwiaty
- Kwitnie od kwietnia do maja.
- Szyszki
- Szyszki żeńskie są umieszczone tylko w strefie wierzchołka starszych drzew. W stanie dojrzałym mają długość około 15 cm, są cylindryczne, początkowo bladozielone, w końcu brunatnawe[6].
Zmienność
Wybrane odmiany uprawne:
- 'Golden Spreader' - bardzo wolno rosnąca karłowa odmiana o zwartym pokroju z charakterystycznym zagłębieniem w środku krzewu. W wieku 10 lаt osiąga około 1 m wysokości i średnicy. Igły krótkie, długości ok. 2 cm, z wierzchu błyszczące i złocisto-żółte, a od spodu matowe, żółtobiałe[7].
- 'Pendula'
Biologia i ekologia
Coraz powszechniej uprawiana w lasach lub sadzona jako drzewo parkowe także w innych rejonach Europy[6]. Drewno żółtawobiaławe, mocne, długowłókniste.
Jodła kaukaska jest cenionym w Europie zachodniej drzewem na choinki. W samych Niemczech kupuje się rocznie do 26 milionów drzewek. Ważnym producentem jest Dania, gdzie uprawia się ok. 100 milionów jodeł kaukaskich i rocznie eksportuje 5 milionów drzewek. Producenci choinek importują nasiona z krajów wschodniej części basenu Morza Czarnego, przede wszystkim z Gruzji[8].