Język sundajski
Język sundajski[2][3], także sundyjski[4] (basa Sunda)[5] – język austronezyjski używany w prowincjach Banten i Jawa Zachodnia w Indonezji[1]. Według danych z 2015 roku ma ponad 32 mln użytkowników[1]. Posługują się nim Sundajczycy[6].
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | 32 mln (2015)[1] | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-1 | su | ||||||
| ISO 639-2 | sun | ||||||
| ISO 639-3 | sun | ||||||
| IETF | su | ||||||
| Glottolog | sund1251 | ||||||
| Ethnologue | sun | ||||||
| GOST 7.75–97 | сун 633 | ||||||
| BPS | 0086 6 | ||||||
| WALS | sun | ||||||
| Występowanie | |||||||
 Języki Jawy i okolic | |||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Jest drugim językiem regionalnym w Indonezji co do liczby użytkowników (po jawajskim)[7], a zarazem jednym z najbardziej znaczących w tym kraju pod względem kulturowym[8]. Wywarł wpływ na leksykę języka indonezyjskiego, a jego zasoby zostały wykorzystane przy tworzeniu terminologii języka narodowego[9].
Wyróżnia się trzy dialekty: bogor (krawang), priangan, cirebon[10]. Dialekt baduy (badui) jest czasem rozpatrywany jako odrębny język[11][12]. W użyciu wśród Sundajczyków jest również język indonezyjski[1].
Stanowi wyznacznik tożsamości prowincjonalnej w zachodniej części Jawy. Pozostaje w powszechnym użyciu na poziomie regionalnym[13]. Jest nauczany w szkołach w tej części Indonezji[14]. Po sundajsku drukowane są pewne gazety i czasopisma, nadaje się w nim również audycje radiowe[1] i programy telewizyjne (np. wiadomości)[15]. W literaturze zdecydowanie dominuje język indonezyjski[16].
Słownictwo
Podobnie jak w języku jawajskim i balijskim, słownictwo języka sundajskiego wykazuje znaczne zróżnicowanie w zależności od pozycji społecznej i wieku rozmówcy. Wyróżnia się trzy tzw. poziomy języka (ang. speech levels):[17]
- bahasa halus – język formalny
- bahasa sedeng – język uprzejmy
- bahasa kasar – język szorstki, prosty
Pismo
Pierwotnie język sundajski był zapisywany alfabetem sylabicznym zwanym pismem sundajskim (aksara sunda), a w dalszym okresie nieco zmodyfikowanym pismem jawajskim, zwanym carakan[18]. Późniejsze wpływy arabskie zadecydowały o zmianie zapisu języka na alfabetyczne pismo arabskie. Wpływy te odcisnęły się również na leksyce i fonologii języka sundajskiego. Pismo łacińskie na Jawę przywieźli Holendrzy, razem z kolejną falą nowego słownictwa. Właśnie ta forma zapisu jest współcześnie w największym obiegu.
Przypisy
Bibliografia
- Margaret Florey, Language shift and endangerment, [w:] K. Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.), The Austronesian languages of Asia and Madagascar, Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 43–64, DOI: 10.4324/9780203821121, ISBN 0-7007-1286-0, ISBN 978-0-203-82112-1, OCLC 53814161 (ang.).
- Barbara F. Grimes i inni, Listing of Austronesian languages, [w:] Darrell T. Tryon (red.), Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1995 (Trends in Linguistics. Documentation 10), DOI: 10.1515/9783110884012.1.201, ISBN 978-3-11-088401-2, OCLC 868970232 (ang.).
- Teija Gumilar, Regional Languages in Indonesian Educational System: a comparison study of Javanese, Sundanese and Dayak languages teaching programs, „Investigationes Linguisticae”, 33, 2016, s. 29–42, DOI: 10.14746/il.2016.33.4, ISSN 1426-188X, OCLC 9531062548 (ang.).
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- Mikihiro Moriyama, Regional Languages and Decentralisation in Post-New Order Indonesia: The Case of Sundanese, [w:] Keith Foulcher, Mikihiro Moriyama, Manneke Budiman (red.), Words in Motion: Language and Discourse in Post-new Order Indonesia, Singapore/Tokyo: NUS Press, National University of Singapore / Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies, 2012, s. 82–100, ISBN 978-9971-69-633-7, OCLC 772368902 (ang.).
- Subhan Zein, Language Policy in Superdiverse Indonesia, Abingdon–New York: Routledge, 2020 (Routledge Studies in Sociolinguistics), DOI: 10.4324/9780429019739, ISBN 978-0-367-02954-8, ISBN 978-0-429-01973-9, LCCN 2019031403, OCLC 1139891689 (ang.).
Linki zewnętrzne
- Minirozmówki sundajskie w serwisie Omniglot (ang.)
- Sunda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2023-04-16] (ang.).