Język maoryski
Język maoryski[2][3], język maori[4], język maoryjski[5] (Reo Māori) – język, którym posługują się Maorysi, jeden z trzech języków urzędowych Nowej Zelandii (pozostałe to język angielski i nowozelandzki język migowy). Posługuje się nim około 160 tysięcy osób[1]. Wśród Maorysów powszechna jest dwujęzyczność, przy czym młodsze pokolenie preferuje angielski jako swój główny język[6].
Obszar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących | 160 tys.[1] | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Nowa Zelandia | ||||||
Organ regulujący | Māori Language Commission | ||||||
UNESCO | 2 wrażliwy↗ | ||||||
Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-1 | mi | ||||||
ISO 639-2 | mao/mri | ||||||
ISO 639-3 | mri | ||||||
IETF | mi | ||||||
Glottolog | maor1246 | ||||||
Ethnologue | mri | ||||||
GOST 7.75–97 | мао 437 | ||||||
WALS | mao | ||||||
SIL | MBF | ||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Alfabet
W dawnych czasach język maoryski nie miał alfabetu i był wyłącznie językiem mówionym. Piśmiennictwo w języku maoryskim zaczęło powstawać w XIX wieku, w miarę nawiązywania kontaktów z europejskimi misjonarzami, żeglarzami, wielorybnikami i kupcami.
Alfabet maoryski składa się z 13 liter oraz dwóch dwuznaków (ng wh).
Pięć samogłosek może być krótkich lub długich. Długość samogłoski oznacza się makronem (nadkreślnikiem): Aa Āā Ee Ēē Hh Ii Īī Kk Mm Nn Oo Ōō Pp Rr Tt Uu Ūū Ww.
Długość samogłoski może różnicować znaczenie wyrazów – to znaczy, że istnieją słowa różniące się wyłącznie długością samogłoski (lub samogłosek), na przykład:
- keke – ciasto; kēkē – pacha
- ata – ranek; āta – ostrożnie.
Litery | IPA |
---|---|
a | /a/, /ɑː/ |
e | /e/, /eː/ |
i | /i/, /iː/ |
o | /ɔ/, /o/ |
u | /u/ |
p | /p/ |
t | /t/ |
k | /k/ |
m | /m/ |
n | /n/ |
ng | /ŋ/ |
wh | /f/, /ɸ/ |
r | /r/ |
h | /h/ |
w | /w/ |
Przypisy
Bibliografia
- Maty Nikkhou-O’Brien: Le Maori de poche. Assimil, 2010. ISBN 978-2-7005-0430-9. (fr.).
Linki zewnętrzne
- Māori Language Commission (ang.)
- Słownik maorysko-angielski (ang.)