Józef Sękowski
- Artykuł
- Dyskusja
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
![]() | |||
Data i miejsce urodzenia | 31 marca 1800 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 16 marca 1858 | ||
Język | |||
Alma Mater | |||
Dziedzina sztuki | literatura | ||
| |||
|
Józef Julian Sękowski herbu Prawdzic, pseudonim „Baron Brambeus” (ros. Осип-Юлиан Сенковский; ur. 31 marca 1800[1] lub 19 marca 1800[2] w Antagołanach koło Wilna, zm. 16 marca 1858 w Petersburgu[1] [3]) – polski orientalista, podróżnik, pisarz, członek Towarzystwa Szubrawców[3], profesor Uniwersytetu w Petersburgu, carski cenzor.
Uznawał się za odległego potomka Macieja Kazimierza Sarbiewskiego[1] [2], choć pojawiały się pogłoski o jego nieszlacheckim rodowodzie[1] . Studiował na Uniwersytecie Wileńskim[2]. Jednym z jego nauczycieli był Joachim Lelewel[2]. Wykładowcą Uniwersytetu Wileńskiego był także wuj Sękowskiego, Gotfryd Groddeck[1] . Sękowski związany był z lożami wolnomularskimi Gorliwy Litwin oraz Gorliwy Litwin Zreformowany[1] . Ukończył studia w 1819[1] . W tym samym roku przeniósł się do Turcji, i służył jako dragoman przy rosyjskim poselstwie w Stambule[2].
W 1820 wyruszył w podróż do Syrii i Egiptu[4]. Wolnomularze wileńscy sponsorowali jego ekspedycję naukową[3]. W trakcie tej podróży dotarł w okolice III katarakty[4]. Zawarł wówczas znajomość z Wacławem Rzewuskim[1] . Relacje Sękowskiego z tej podróży ukazywały się w „Dzienniku Wileńskim” i „Pamiętniku Warszawskim”[1] . W 1821 wrócił do Wilna[1] . Pod koniec tego roku zamieszkał w Petersburgu[1] .
W 1822 został zatrudniony na Uniwersytecie w Petersburgu jako profesor języków orientalnych[4]. W 1823 wybrany został członkiem korespondentem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, a trzy lata później Towarzystwa Naukowego Krakowskiego[1] . W 1826 Uniwersytet Jagielloński nadał mu doktorat honoris causa[1] [4]. Z tej okazji uczelnia otrzymała od niego hieratyczny papirus z I w. n.e., tzw. Papirus Sękowskiego[4]. W 1828 został członkiem korespondentem Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu[1] . W 1847 przeszedł na emeryturę na uczelni[1] .
W latach 20. powierzono mu misję wizytowania i ekspertyzy szkolnictwa zakonnego na terenach białoruskich[1] . Wystawiał szkołom zakonnym u władz rosyjskich nieprzychylne opinie, postulując ich reorganizację, a niekiedy likwidację[1] . W latach 1828-1833 służył jako cenzor wydawnictw[1] . Odnosił się nieprzychylnie do idei powstania listopadowego[1] . Po jego upadku pozostawał w służbie rosyjskiej. Był redaktorem rosyjskiego miesięcznika „Bibliotieka dla cztienija”[1] .
Był pisarzem, satyrykiem i polemistą; publikował pod pseudonimem Baron Brambeus[4]. Krytykował odkrycia Champolliona[4]. Jego opowiadanie Podróż uczona na wyspę niedźwiedzią uznano za jeden z wczesnych przykładów literatury fantastycznonaukowej[4]. Po jego śmierci, w Petersburgu wydano w dziewięciu tomach jego dzieła zebrane (1858-59)[1] .
Ożenił się z Marią Rodziewiczówną w 1819[1] . W 1828 para rozwiodła się[1] . W 1829 wziął ślub z córką barona, Adelą Rail[1] .