Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Igor Jewgienjewicz Tamm (ros. И́горь Евге́ньевич Та́мм; ur. 26 czerwca ? /8 lipca 1895 we Władywostoku , zm. 12 kwietnia 1971 w Moskwie [1] ) – rosyjski fizyk teoretyk , laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1958 za odkrycie i interpretację promieniowania Czerenkowa , w latach 1924–1941 i od 1954 roku profesor uniwersytetu w Moskwie ; od roku 1953 członek Akademii Nauk ZSRR , a od roku 1959 – Polskiej Akademii Nauk [2] .
W 1913 ukończył gimnazjum w Jelizawetgradzie (obecnie Kropywnycki ), po czym wyjechał na studia do Edynburga , gdzie ukończył jeden semestr na wydziale nauk ścisłych, w 1914 powrócił do Rosji i podjął studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Uniwersytetu Moskiewskiego . W 1915 wstąpił ochotniczo do carskiej armii , przez szereg miesięcy służył w oddziale sanitarnym na froncie I wojny światowej . W 1918 ukończył studia na Uniwersytecie Moskiewskim, w 1919 został asystentem katedry fizyki na Uniwersytecie Krymskim w Symferopolu , od 1921 wykładał w Odeskim Instytucie Politechnicznym, a od 1922 w Moskwie na Komunistycznym Uniwersytecie im. Swierdłowa . Jednocześnie od 1923 pracował na Wydziale Fizyki Teoretycznej Drugiego Uniwersytetu Moskiewskiego, gdzie od 1927 do 1929 był profesorem, a od 1924 pracował na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym, gdzie od 1930 do 1937 kierował katedrą fizyki teoretycznej. Od 1943 do 1950 kierował katedrą fizyki teoretycznej Moskiewskiego Instytutu Fizyczno-Technologicznego, jednocześnie 1946-1950 kierował katedrą fizyki teoretycznej Moskiewskiego Instytutu Mechanicznego[3] .
Jest autorem podstawowych prac z mechaniki kwantowej i teorii sił jądrowych, współtwórcą teorii promieniowania Czerenkowa . Pracował również nad problemem uzyskania kontrolowanej reakcji termojądrowej i innymi zagadnieniami fizyki teoretycznej i doświadczalnej. W 1930 roku rozwinął kwantową teorię rozpraszania fotonów na swobodnych elektronach . W 1937 roku, wspólnie z Ilją M. Frankiem , opracował teorię promieniowania Czerenkowa, za co w roku 1958 (wspólnie z Pawłem Czerenkowem i Ilją M. Frankiem) otrzymali Nagrodę Nobla . W latach 50. i 60. pracował wspólnie z Andriejem D. Sacharowem w tajnym instytucie nad zagadnieniami broni nuklearnej oraz opracował koncepcję tokamaka (1950)[2] .
Nagrody i odznaczenia edytuj kod I inne.
XX wiek 1901: Röntgen 1902: Lorentz , Zeeman 1903: Becquerel , P. Curie , M. Curie 1904: Rayleigh 1905: Lenard 1906: Thomson 1907: Michelson 1908: Lippmann 1909: Marconi , Braun 1910: van der Waals 1911: Wien 1912: Dalén 1913: Kamerlingh Onnes 1914: von Laue 1915: W.L. Bragg , W.H. Bragg 1917: Barkla 1918: Planck 1919: Stark 1920: Guillaume 1921: Einstein 1922: N. Bohr 1923: Millikan 1924: Siegbahn 1925: Franck , Hertz 1926: Perrin 1927: Compton , Wilson 1928: Richardson 1929: de Broglie 1930: Raman 1932: Heisenberg 1933: Schrödinger , Dirac 1935: Chadwick 1936: Hess , Anderson 1937: Davisson , Thomson 1938: Fermi 1939: Lawrence 1943: Stern 1944: Rabi 1945: Pauli 1946: Bridgman 1947: Appleton 1948: Blackett 1949: Yukawa 1950: Powell 1951: Cockcroft , Walton 1952: Bloch , Purcell 1953: Zernike 1954: Born , Bothe 1955: Lamb , Kusch 1956: Shockley , Bardeen , Brattain 1957: Yang , T.D. Lee 1958: Czerenkow , Frank , Tamm 1959: Segrè , Chamberlain 1960: Glaser 1961: Hofstadter , Mössbauer 1962: Landau 1963: Wigner , Goeppert-Mayer , J. Hans D. Jensen 1964: Townes , Basow , Prochorow 1965: Tomonaga , Schwinger , Feynman 1966: Kastler 1967: Bethe 1968: Alvarez 1969: Gell-Mann 1970: Alfvén , Néel 1971: Gabor 1972: Bardeen , Cooper , Schrieffer 1973: Esaki , Giaever , Josephson 1974: Ryle , Hewish 1975: A. Bohr , Mottelson , Rainwater 1976: Richter , Ting 1977: Anderson , Mott , van Vleck 1978: Kapica , Penzias , Wilson 1979: Glashow , Salam , Weinberg 1980: Cronin , Fitch 1981: Bloembergen , Schawlow , Siegbahn 1982: Wilson 1983: Chandrasekhar , Fowler 1984: Rubbia , van der Meer 1985: von Klitzing 1986: Ruska , Binnig , Rohrer 1987: Bednorz , Müller 1988: Lederman , Schwartz , Steinberger 1989: Ramsey , Dehmelt , Paul 1990: Friedman , Kendall , Taylor 1991: de Gennes 1992: Charpak 1993: Hulse , Taylor 1994: Brockhouse , Shull 1995: Perl , Reines 1996: D. Lee , Osheroff , Richardson 1997: Chu , Cohen-Tannoudji , Phillips 1998: Laughlin , Störmer , Tsui 1999: 't Hooft , Veltman 2000: Ałfiorow , Kroemer , Kilby XXI wiek 2001: Cornell , Ketterle , Wieman 2002: Davis Jr. , Koshiba , Giacconi 2003: Abrikosow , Ginzburg , Leggett 2004: Gross , Politzer , Wilczek 2005: Glauber , Hall , Hänsch 2006: Mather , Smoot 2007: Fert , Grünberg 2008: Nambu , Kobayashi , Maskawa 2009: Kao , Boyle , Smith 2010: Gejm , Nowosiołow 2011: Perlmutter , Schmidt , Riess 2012: Haroche , Wineland 2013: Englert , Higgs 2014: Akasaki , Amano , Nakamura 2015: Kajita , McDonald 2016: Thouless , Haldane , Kosterlitz 2017: Weiss , Barish , Thorne 2018: Ashkin , Mourou , Strickland 2019: Peebles , Mayor , Queloz 2020: Penrose , Genzel , Ghez 2021: Manabe , Hasselmann , Parisi 2022: Aspect , Clauser , Zeilinger 2023: Agostini , Krausz , L’Huillier
Identyfikatory zewnętrzne: