Ibis grzywiasty
Ibis grzywiasty (Geronticus eremita) – gatunek dużego ptaka z rodziny ibisów (Threskiornithidae), zamieszkujący głównie Maroko (nieliczne gniazdujące pary) i Turcję (reintrodukowany). Lęgnie się również obecnie na stromych skalistych wybrzeżach Atlantyku. Jeszcze w XVII w. występował w Europie, rozmnażał się w dolinie Dunaju, Austrii i Szwajcarii. Obecnie ptaki te są zagrożone wyginięciem. Nazwę zawdzięcza czubowi piór z tyłu głowy. Nie wyróżnia się podgatunków[4].
Geronticus eremita[1] | |||
(Linnaeus, 1758) | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | ibis grzywiasty | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
![]() | |||
Zasięg występowania | |||
![]() Trasy wędrówek wschodniej populacji ibisów grzywiastych |
Charakterystyka
- Wygląd zewnętrzny
- Naga skóra na głowie, czarne upierzenie, czerwony dziób. Dymorfizm płciowy nie jest widoczny. Znaczna część głowy jest nieopierzona – jest czerwona z przedłużonymi piórami na karku. Posiada krótsze nogi niż ibis kasztanowaty.
- Rozmiary
- długość ciała 70–80 cm, rozpiętość skrzydeł 1,25–1,35 m[2].
- Masa ciała
- ok. 1–1,2 kg.
Środowisko
Zamieszkuje tereny górzyste, półpustynne i stepowe.
Pożywienie
Chrząszcze, mrówki, pająki, pomrowiki, skorki, skorpiony, stonogi i szarańcza.
Lęgi
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Geronticus_eremita_MHNT.ZOO.2010.11.60.1.jpg/240px-Geronticus_eremita_MHNT.ZOO.2010.11.60.1.jpg)
- Okres lęgów
- Zwykle rozpoczyna się w marcu lub kwietniu.
- Gniazdo
- Buduje na półkach skalnych.
- Jaja
- 2–4
- Wysiadywanie
- 24–28 dni
- Pisklęta
- W wieku 43–47 dni opuszczają gniazdo.
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 1994 roku klasyfikowała ibisa grzywiastego jako gatunek krytycznie zagrożony (CR). W 2018 roku zmieniła status gatunku na zagrożony (EN), a powodem tej zmiany był wzrost liczebności populacji wskutek podjętych działań ochronnych i reprodukcyjnych, które zwiększyły sukces lęgowy, odkryto też nowe potencjalne kolonie tego ptaka. Mimo to liczebność populacji na wolności nadal jest niska – szacuje się ją na 200–249 dorosłych osobników[3].
Do dramatycznego spadku liczebności tych ptaków przyczyniły się polowania oraz chwytanie młodych, w celu umieszczenia ich w ogrodach zoologicznych. Dużo ibisów zginęło również wskutek zatrucia środkami owadobójczymi, stosowanymi w celu walki z szarańczą.
Ibis grzywiasty jest objęty Europejskim Programem Ochrony Zwierząt (EEP).
Ośrodek lęgowy ibisa grzywiastego istnieje od 1977 w tureckim mieście Birecik nad Eufratem. Obecnie (2008) żyje tam około 100 ptaków. Władze tureckie zdołały w ten sposób sztucznie odtworzyć populację tego ptaka, który z powodu szkodliwej działalności człowieka został w XX wieku całkowicie wytrzebiony[5]. W Europie (Niemcy, Austria, Włochy) w ramach programu LIFE podjęto próbę reintrodukcji gatunku[6]. Jedną z jego ostoi jest bawarski Zamek Burghausen[7]. Program reprodukcyjny ibisa grzywiastego realizowany jest też w Maroku w regionie Sus-Massa[8].
Przypisy
Bibliografia
- Cuisin M., 1989, Tajemnice zwierząt – Zwierzęta rzadkie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1993.
- Klaus Richarz: Ptaki – Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).