HD1
HD1 – galaktyka znajdująca się w gwiazdozbiorze Sekstantu. Została odkryta w 2022 i jest uważana za najstarszy oraz najodleglejszy obiekt zaobserwowany dotychczas z Ziemi.
 Obraz galaktyki HD1 stworzony na podstawie danych z teleskopu VISTA | |
| Odkrywca | Yuichi Harikane i inni |
|---|---|
| Data odkrycia | 7 kwietnia 2022 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Rektascensja | 10h 01m 51,31s[1] |
| Deklinacja | 02° 32′ 50,0″[1] |
| Odległość | ≈33,4 mld ly (≈10,2 Gpc; rzeczywista odległość od galaktyki[2]) |
| Przesunięcie ku czerwieni | 13,27[1] |
Odkrycie
Odkrycie galaktyki HD1 zostało ogłoszone 7 kwietnia 2022 przez grupę astronomów z Uniwersytetu Tokijskiego na podstawie 1200 godzin obserwacji z teleskopu Subaru, VISTA oraz Kosmicznego Teleskopu Spitzera[3]. Odkrycia dokonano poprzez badanie przesunięcia ku czerwieni ultrafioletowych źródeł światła pochodzących z formacji nowych gwiazd[1][4].
Charakterystyka
HD1 jest najstarszą i najodleglejszą galaktyką dotychczas odkrytą w obserwowalnym Wszechświecie. Przesunięcie ku czerwieni galaktyki wynosi z = 13,27. Znaczy to, że światłu z galaktyki zajęło 13,5 miliarda lat, aby dotrzeć do Ziemi. W związku z rozszerzaniem się Wszechświata rzeczywista odległość od galaktyki wynosi około 33,4 miliarda lat świetlnych[1][2][4][5][6]. Galaktyka powstała zaledwie 330 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Dla porównania szacuje się, że poprzednia najodleglejsza znana galaktyka – GN-z11 – powstała 420 milionów lat po Wielkim Wybuchu[7]. Naukowcy odkryli także, że galaktyka HD1 mocno świeci w zakresie promieniowania ultrafioletowego. Przyczyną tego zjawiska mogą być stare gwiazdy III populacji występujące w tej galaktyce i będące bardzo silnym źródłem promieniowania UV. Drugim wytłumaczeniem jest hipoteza, że w centrum tej galaktyki znajduje się supermasywna czarna dziura o masie około 100 milionów mas Słońca, która, pochłaniając ogromne ilości gazu i pyłu, emituje wysokoenergetyczne fotony; hipoteza ta ma jednak wady: nie przewiduje się tak masywnych czarnych dziur na tak wczesnym etapie istnienia Wszechświata. Jeśli ta hipoteza by się sprawdziła, w centrum HD1 znajdowałaby się najstarsza supermasywna czarna dziura z dotychczas odkrytych[3][6].