Gwiazdosz frędzelkowany

gatunek grzybów z rodziny gwiazdoszowatych

Gwiazdosz frędzelkowany (Geastrum fimbriatum Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae)[1].

Gwiazdosz frędzelkowany
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gwiazdoszowce

Rodzina

gwiazdoszowate

Rodzaj

gwiazdosz

Gatunek

gwiazdosz frędzelkowany

Nazwa systematyczna
Geastrum fimbriatum Fr.
Syst. mycol. 3(1): 16 (Kopenhaga, 1829)
Zasięg
Mapa zasięgu

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geastrum, Geastraceae, Geastrales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako gwiazda ziemna, geaster frędzelkowany i gwiazdosz frędzelkowaty[2]. Niektóre synonimy naukowe:[3].

  • Geastrum rufescens var. minor Pers. 1801
  • Geastrum sessile (Sowerby) Pouzar 1971
  • Geastrum tunicatum Vittad. 1842
  • Lycoperdon sessile Sowerby 1809

Morfologia

Owocniki

Kuliste, niekiedy nieco spłaszczone do 2 cm średnicy. U dojrzałych okrywa zewnętrzna rozrywa się na 7-8 (do 10) ułożonych gwiazdkowo ramion, które rozchylają się i odginają w dół. Ramiona są mięsiste, początkowo białoochrowe, potem beżowe do jasnoochrowych. Rozwinięte owocniki osiągają średnicę 2 do 8 cm. Osłona wewnętrzna owocnika jest tej samej barwy co ramiona, ma 1,5-2 cm średnicy, siedząca, bez szyjki. Otwór na szczycie (perystom) jest płaski lub nieznacznie wzniesiony, frędzlowaty bez talerzyka. Wnętrze owocnika jest ciemne, szarobrązowe[4].

Zarodniki

Kulistawe, nieznacznie brodawkowate[4].

Występowanie i siedlisko

W polskim piśmiennictwie mykologicznym podano bardzo wiele jego stanowisk na terenie całego kraju[2]. Jest najczęściej spotykanym wśród wszystkich gwiazdoszy[5]. Znajdował się jednak na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii[2]. W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym[7], od 9 października 2014 r. nie znajduje się już na liście gatunków chronionych[8].

Siedlisko: lasy liściaste, iglaste i mieszane. Pojawia się pojedynczo lub w grupach od maja do listopada[2].

Gatunki podobne

Gwiazdosz frędzelkowany może być mylony z gwiazdoszem rudawym, który różni się czerwonawym miąższem i większymi owocnikami[4].

Przypisy