Godło górnicze

Godło górnicze^[1] , kupla^[2] , potocznie górnicze młotki^[3] – najbardziej rozpoznawalny symbol górnictwa^[4]. Godło składa się z dwóch skrzyżowanych narzędzi: żelazka i pyrlika (perlika). Narzędzia są koloru czarnego; w przypadku użycia jako elementu godła górniczego tło jest zielone (na sztandarze zielone u góry i czarne u dołu)^[5].

Żelazko (żelosko) to narzędzie urabiające, ostro zakończone, o kształcie klina; górna część trzonka wychodzi poza obrys metalowej części. Pyrlik ma obydwa końce płaskie, przekrój wzdłużny zbliżony do prostokąta i trzonek niewychodzący poza obrys metalowej części. Pyrlikiem uderzano w żelazko.

Wiele miast o górniczych tradycjach ma w herbach miejskich godło górnicze, na przykład Tarnowskie Góry^[6] i Świętochłowice^[7]. W heraldyce na spodzie leży żelazko, a na nim pyrlik (choć na herbach miejskich zdarzają się i niewłaściwe formy, w odwrotnej kolejności).

Kupla widnieje także na mundurze górniczym, emblematach kopalń, miejsc, przedmiotów związanych z górnictwem, klubów sportowych z górniczych regionów (np. Górnik Zabrze, Szachtar Donieck).