Gekon olbrzymi
Gekon olbrzymi (Rhacodactylus leachianus) – gatunek gada z rodziny Diplodactylidae, największy żyjący współcześnie przedstawiciel kladu Gekkota. Większy od niego był jedynie nowozelandzki Hoplodactylus delcourti[4], obecnie uważany za gatunek wymarły.
| Rhacodactylus leachianus[1] | |||
| (Cuvier, 1829) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | gekon olbrzymi | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Taksonomia i nazewnictwo
Historycznie wyróżniano trzy podgatunki gekona olbrzymiego: R. l. aubrianus, R. l. henkeli oraz R. l. leachianus, jednak na podstawie najnowszych badań molekularnych, żadna z populacji nie otrzymała statusu podgatunku[3][5].
Epitet gatunkowy honoruje angielskiego zoologa Williama Elforda Leacha[6].
Występowanie
Zasięg występowania obejmuje Nową Kaledonię (jej południową i wschodnią część[3]) i sąsiednie wyspy[2]. Mimo że jest stosunkowo szeroko rozprzestrzeniony, nie należy do pospolitych gatunków.
Budowa ciała
Osiąga długość 25,5 cm od czubka pyska do nasady ogona (długość całkowita do 40 cm) i waży do 800 g[2]. Ciało silnie zbudowane[7], wzdłuż jego boków, od głowy do ogona, ciągnie się fałd skórny. U nasady krótkiego, grubego ogona występuje pierścieniowate nabrzmienie, działające jak przylga.
Ubarwienie zmienne, od szarego, przez brązowe po zielone, często marmurkowanie cętkowane[7].
Biologia i ekologia
Tryb życia
Żyje na drzewach. Jest aktywny głównie nocą, lecz może się wygrzewać w promieniach słońca w ciągu dnia[7].
Jest mało ruchliwy. W razie schwytania nie kąsa, zaś podrażniony mruczy bądź wydaje skrzeczący odgłos podobny do szczekania psa[7].
Odżywanie
Żywi się rozmaitymi organizmami zwierzęcymi, w tym większymi, jak duże owady, małe ptaki i gryzonie. Zjada również części roślin, w tym liście, kwiaty oraz, bardzo chętnie, banany i inne soczyste owoce.
Rozród
Samica składa dwa jaja o wymiarach 1,9 × 3,5 mm i masie 6,5 g. Młode, o długości około 8 cm, wylęgają się po 2 miesiącach. Może mieć do 10 lęgów w ciągu roku[7].
Ochrona
Gatunek objęty konwencją waszyngtońską CITES (Załącznik I)[8]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody nadała mu status LC (najmniejszej troski). Na obszarze swojego występowania jest objęty ochroną[3].
Folklor
Niektórzy Kanakowie boją się gekona olbrzymiego. Wynika to z przesądu, że potrafi on przylgnąć do osoby i wyrwać jej duszę[9].
Hodowla w niewoli
Gatunek ten rozmnaża się w niewoli. Można go hodować w dużym terrarium, jako gatunek nadrzewny powinien mieć zapewnioną dużą pionową przestrzeń. Można trzymać razem parę osobników. Żywienie standardową karmą dla gekonów. Żywe owady mogą być podawane jako suplement. W niewoli żyje do 20 lat[10].
Przypisy
Bibliografia
- Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.