Gamma Andromedae
γ¹ Andromedae | |||||||||||||||||||||
![]() Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze Andromedy | |||||||||||||||||||||
Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rektascensja | 02h 03m 53,953s[1] | ||||||||||||||||||||
Deklinacja | +42° 19′ 47,01″[1] | ||||||||||||||||||||
Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
Odległość | |||||||||||||||||||||
Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
Ruch własny (DEC) | −50,85 ± 0,52 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
Prędkość radialna | −11,7 ± 0,9 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
Typ widmowy | |||||||||||||||||||||
Promień | |||||||||||||||||||||
Metaliczność [Fe/H] | −0,07[2] | ||||||||||||||||||||
Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
Jasność | |||||||||||||||||||||
Temperatura | 4500 K[4] | ||||||||||||||||||||
Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
Półoś wielka | 6491[2] pc | ||||||||||||||||||||
Mimośród | 0,1535[2] | ||||||||||||||||||||
Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
|
γ² Andromedae | |||||||||
![]() | |||||||||
Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||
Gwiazdozbiór | Andromeda | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rektascensja | 02h 03m 54,720s[5] | ||||||||
Deklinacja | +42° 19′ 51,41″[5] | ||||||||
Wielkość obserwowana | |||||||||
Ruch własny (RA) | |||||||||
Ruch własny (DEC) | −50,8 ± 0,6 mas/rok[5] | ||||||||
Prędkość radialna | −14 ± 5 km/s[5] | ||||||||
Charakterystyka fizyczna | |||||||||
Typ widmowy | B: B9,5 V | ||||||||
Masa | |||||||||
Temperatura | B: 12 000 K | ||||||||
Alternatywne oznaczenia | |||||||||
|
Gamma Andromedae (γ And, Almach, Almaak) – gwiazda w gwiazdozbiorze Andromedy, odległa od Słońca o około 350 lat świetlnych.
Nazwa
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Almach, wywodzi się z języka arabskiego. Nazwa عناق الأرض ʿināq al-arḍ oznacza „karakal” (ryś stepowy)[4][7]. Nazwa bywała także zapisywana w formie Alamak, Almaac, Alamech i innych. Arabowie znali tę gwiazdę także pod nazwą رجل المسلسلة Rijl al Musalsalah, „stopa kobiety” (Andromedy)[7]. W 2016 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie uznała formę Almach za zalecaną[8].
Charakterystyka obserwacyjna
Gamma Andromedae jest trzecią co do jasności gwiazdą konstelacji, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,10m, a wielkość absolutna wynosi −3,05m[2].Jest to gwiazda wielokrotna. Przez mały teleskop może być obserwowana jako gwiazda podwójna, której składniki różnią się kolorem. Jaśniejszy jest złotożółty, a słabszy błękitny, ale dzięki efektowi kontrastu dostrzegane barwy ulegają wzmocnieniu dla obserwatora, przez co były opisywane jako „pomarańczowy i szmaragdowozielony”[4][7]. Składniki te dzieli na niebie 9,4 sekundy kątowej (pomiar z 2016 roku)[6]. Jako pierwszy podwójność Gamma Andromedae stwierdził w 1778 roku Johann Tobias Mayer z Getyngi, natomiast w 1842 roku Wilhelm Struve odkrył, że błękitny składnik sam jest gwiazdą podwójną[7].
Charakterystyka fizyczna
Główny składnik γ¹ Andromedae (właściwy Almach) to jasny olbrzym, gwiazda typu widmowego K3. Ma on temperaturę 4500 K, a jego jasność jest 2000 razy większa niż jasność Słońca. Almach ma promień 80 razy większy od Słońca, większy niż promień orbity Wenus[4].
Składnik γ² Andromedae (5,02m) przez duże instrumenty optyczne może być rozdzielony na dwa. Tworzą go dwie gwiazdy ciągu głównego, błękitna Gamma Andromedae B o typie widmowym B9,5 i jasności 5,3m oraz biała Gamma Andromedae C, należąca do typu widmowego A0, o jasności 6,5m[4][6]. Składniki te okrążają wspólny środek masy w czasie 63,7 roku. Dzieli je średnio 0,3″, co przekłada się na 33 au, ale ze względu na duży mimośród zbliżają się na 13 au i oddalają na 52 au[4]. Co więcej jaśniejszy składnik Gamma Andromedae B jest gwiazdą spektroskopowo podwójną, z okresem obiegu składników 2,7 dnia. Sumaryczna masa potrójnego układu Gamma Andromedae BC jest równa 8,7 M☉, a to sugeruje, że niewidoczny składnik Bb jest białą gwiazdą typu A7, jednak nic więcej o niej nie wiadomo[4].