Gać (gmina Redzikowo)
Gać (kaszb. Gac[5], niem. Gatz) – wieś w Polsce położona na Równinie Sławieńskiej w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Redzikowo[4][6]. Leży 16,5 km od centrum Słupska (11 km w linii prostej). Zachodnia granica wsi jest jednocześnie fragmentem granicy powiatu słupskiego i województwa pomorskiego. Na północ od wsi przepływa Moszczeniczka.
| wieś | |
.jpg) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | 143[2] |
| Strefa numeracyjna | 59 |
| Kod pocztowy | 76-200[3] |
| Tablice rejestracyjne | GSL |
| SIMC | 0750630[4] |
Położenie na mapie gminy Redzikowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
 54°27′40″N 16°51′07″E/54,461111 16,851944[1] | |
Nazwa
Nazwa, pierwszy raz wzmiankowana w 1466, ma genezę słowiańską i charakter kulturowy. Wywodzi się od nazwy pospolitej gać „grobla, tama z faszyny lub drzewa”[7]. Nazwa niemiecka jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[7].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Gac[8].
Historia
VIII-X wiek – w Dolinie Moszczeniczki, około 1,5 km od obecnej zabudowy wsi, powstało grodzisko słowiańskie.
1466 – pierwszy zapis nazwy wsi: Gatz; Graf von Below nazywany Panem na Gaci; z tego roku pochodzi dokument nadający wieś w lenno rodowi von Below, który to nieprzerwanie przez 408 lat zamieszkiwał miejscowy majątek Wasserburg
1784 – lokalny spis odnotował istnienie folwarku, młyna wodnego, cegielni, kuźni, jeszcze jednego nowo powstałego folwarku Buchenhof oraz 27 dymów
1792 – ur. Heinrich von Below, przywódca religijnej sekty belowian (zm. 1855)
1809 – powstał budynek szkoły
1820 – powstanie sekty belowian
po 1855 – miejscowe dobra zostały zakupione przez Wilhelma von Zitzewitza] (1838-1925)
1925 – wieś została odziedziczona wraz z Sycewicami przez swojego ostatniego właściciela – Heinricha von Zitzewitz
1945 – Gatz jako Gać przyłączona do Polski
Schyłek lat 40. – we wsi powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które według stanu z 1 stycznia 1952 zajmowało 486 ha.
1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa słupskiego.
Infrastruktura
8 gospodarstw rolnych o powierzchni od 1 do 23 ha. Uprawy. Hodowla.
Najbliższa stacja kolejowa: Sycewice
Zabytki
- dwór murowano-szachulcowy rodu von Below, w środkowej części barokowy z XVIII w. z falistymi naczółkami nad wystawką. W XIX w. rozbudowany o piętrowe alkierze i boczne skrzydła[9],
- grodzisko słowiańskie,
- cmentarz ewangelicki.