Fajnopolak

Termin fajnopolak powstał w wyniku połączenia słowa „fajny”, odnoszącego się stereotypowo do upodobań opisywanej osoby, ze słowem „Polak”, określającego narodowości grupy związanej z tym terminem.

Określenie „fajnopolak” uformowało się jako parodia akcji z 2011 roku o nazwie „Fajna Polska”, której autorem był dziennikarz Tomasz Lis^[3][4].

Po raz pierwszy termin został użyty w 2012 roku przez Rafała Ziemkiewicza na łamach dziennika Rzeczpospolita^[4]. W 2015 roku Ziemkiewicz używał tego określenia w swojej książce Pycha i upadek w kontekście wyborów parlamentarnych z 2015 roku^[5]. Posłużył się tym terminem do określania elektoratu Platformy Obywatelskiej^[5].

W 2019 roku ukazała się książka filozofa doktora Piotra Stankiewicza pt. My, Fajnopolacy będącą zbiorem refleksji na temat współczesnej Polski z perspektywy „fajnopolaka”^[6].

Termin był również jednym z motywów przewodnich projektanta Tomasza Armady, który w 2020 roku przygotował w warszawskim Muzeum Etnograficznym, satyryczne kostiumy przedstawiające fajnopolaków^[7].

Do terminu odniósł się w 2023 roku profesor Marcin Matczak w felietonie na łamach Gazety Wyborczej, który skierował m.in. do fajnopolaków^[8].

Wedle tych założeń, fajnopolak może chętniej niż inni uczestniczyć w popularnych wydarzeniach kulturalnych, takich jak Open’er Festival oraz czynnie wspierać Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. Stereotypowo, wystrój wnętrz fajnopolaka obejmować może modne meble z Ikei oraz książki znanych autorów, takich jak Olga Tokarczuk. Książki te często pełnią rolę dekoracyjną, podkreślając wizerunek osoby oczytanej, mimo że nie zawsze są one faktycznie czytane^[2].

Stankiewicz kontynuuje, że fajnopolak stara się podróżować i dokumentować swoje doświadczenia, publikując liczne zdjęcia w mediach społecznościowych. Zdjęcia te, wykonywane są najczęściej w egzotycznych miejscach i mogą być na nich umieszczone takie budowle jak Burdż Chalifa w Dubaju. Celem takiego zabiegu jest pokazanie znajomym, jak bardzo statystyczny fajnopolak cieszy się życiem i odnosi sukcesy^[2].

Fajnopolak często prezentuje wizerunek zgodny z modnymi standardami, uczestniczy w popularnych wydarzeniach kulturalnych i korzysta z produktów globalnych marek. Wygląd i styl życia są dla niego istotne, co przejawia się w wyborze ubrań, miejsc spędzania wolnego czasu czy destynacji podróżniczych. Jednakże, mimo zewnętrznej atrakcyjności, interakcje z taką osobą mogą być mniej przyjemne. Jak zauważa Stankiewicz, zdarza się, że taka osoba bywa małostkowa, złośliwa lub chamska, a jej zachowanie często koncentruje się na dowodzeniu własnej wartości i „fajności”. To może prowadzić do sytuacji, w których wizerunek zewnętrzny fajnopolaka koliduje z rzeczywistością, a jego zachowanie wpływa negatywnie na otoczenie^[2].

Fajnopolak może być skłonny do wydawania znacznej ilość pieniędzy, niezależnie od tego, czy ma na to środki, czy nie. Kredyt ma być ważnym elementem w jego życiu. Aby zrealizować swoją potrzebę bycia postrzeganym jako „fajny”, fajnopolak często wydaje pieniądze na rzeczy, których nie potrzebuje. Ta tendencja jest zgodna z klasyczną diagnozą konsumpcjonizmu: wydawanie pieniędzy, których się nie ma, na kupowanie rzeczy, których się nie chce, aby zaimponować ludziom, których się nie lubi^[2].

15 maja 2019 roku została wydana książka My, fajnopolacy autorstwa Piotra Stankiewicza, opisująca portret fajnopolaków w III Rzeczypospolitej^[9][6].

• leming
• moherowe berety
• Janusz

• PiotrP. Stankiewicz PiotrP., My fajnopolacy, Warszawa: Bellona, 2019, s. 1–275, ISBN 978-83-11-15730-9, ISBN 83-11-15730-8  (pol.).
• RafałR. Ziemkiewicz RafałR., Pycha i upadek, Lublin: Fabryka Słów, 2015, s. 135, ISBN 978-83-7964-099-7  (pol.).