Esa-Pekka Salonen

Esa-Pekka Salonen urodził się 30 czerwca 1958 roku w Helsinkach^[1]. W latach 1973–1977 studiował grę na waltorni i kompozycję u Einojuhaniego Rautavaary (1928–2016) w Akademii Sibeliusa^[1]. Następnie studiował dyrygenturę u Jormy Panuli i uzyskał dyplom w 1980 roku^[1]. W trakcie studiów odbywał zagraniczne wyjazdy studialne w 1979 roku do Sieny, gdzie uczył się kompozycji u Franco Donatoniego (1927–2000), a w latach 1980 i 1981 do Neapolu, gdzie kształcił się pod kierunkiem Niccolò Castiglioniego (1932–1996)^[1].

W 1977 roku był współzałożycielem grupy Korvat auki (pol. „otwarte uszy”), która organizowała koncerty i seminaria na temat muzyki poważnej^[1]. W 1979 roku zadebiutował jako dyrygent z Orkiestrą Symfoniczną Fińskiego Radia^[1]. W 1981 roku wraz z dyrygentem Jukką-Pekką Saraste założył orkiestrę kameralną AVANTI!, która wykonywała utwory muzyki współczesnej^[1]. Od 1986 roku Salonen i Saraste organizowali własny festiwal muzyczny w Porvoo^[1].

W 1983 roku poprowadził po raz pierwszy orkiestrę londyńskich filharmoników w zastępstwie za Michaela Tilsona Thomasa^[1]. W latach 1984–1995 był pierwszym dyrygentem Orkiestry Symfonicznej Szwedzkiego Radia^[1]. W latach 1985–1995 dyrygował gościnnie orkiestrami filharmoników w Oslo i Londynie oraz w operze narodowej w Helsinkach i w Sztokholmie^[1]. Kawaler francuskiego Orderu Sztuki i Literatury (1998)^[2]. Odznaczony także medalem Pro Finlandia Orderu Lwa Finlandii^[2]. Od 2010 roku honorowy członek Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk^[2].

W latach 1992–2009 był dyrektorem muzycznym Los Angeles Philharmonic. Od 2008 do 2020 był pierwszym dyrygentem londyńskiej Philharmonia Orchestra. Brał udział w multimedialnych instalacjach RE-RITE i Universe of Sound, umożliwiających zwiedzającymi dyrygowanie i granie w orkiestrze poprzez projekcje audio i video^[3]. Współpracował nad utworzeniem aplikacji na iPad – The Orchestra^[3][4]. Od sezonu 2020/2021 Salonen jest dyrektorem muzycznym San Francisco Symphony.

Pierwsze kompozycje tworzył w stylu neo-romantycznym, m.in. utwór na fortepian i waltornię Hornmusic 1 (1976)^[1]. W 1980 roku napisał Koncert na saksofon altowy i orkiestrę wykorzystujący partie mówione – fragmenty twórczości Franza Kafki^[1]. Dalsze utwory są utrzymane w technice serialnej lub aleatorycznej, czasem wykorzystujące elektronikę^[1].