Dzwonkówka ochrowa Dzwonkówka gwiaździstozarodnikowa Dzwonkówka jedwabista Dzwonkówka kwietniowa Dzwonkówka tarczowata Dzwonkówka szara Dzwonkówka szaroniebieskawa Entoloma P. Kumm. (dzwonkówka ) – rodzaj grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae )[1] .
Cechy charakterystyczne edytuj kod Grzyby kapeluszowe . Kapelusze nagie, rzadziej łuseczkowate lub włókniste, przeważnie higrofaniczne . Trzon przeważnie osadzony w środku. Blaszki w stanie dojrzałym różowo połyskujące, różnie przyrośnięte[2] . Często występują cheilocystydy . Wysyp zarodników cielistoróżowy. Zarodniki kanciaste ze wszystkich stron, cienkościenne lub stosunkowo grubościenne, o barwie od różowej do różowobrązowej. Podstawki 2- lub 4-zarodnikowe. Krawędź blaszki płodna, sterylna lub niejednorodna. Strzępki skórki typu cutis , trichoderm lub hymeniderma ze wszystkimi możliwymi kombinacjami, z pigmentem w ścianie komórkowej lub wewnątrzkomórkowym. Trama blaszek regularna (strzępki biegną równolegle). U niektórych gatunków występują cheilocystydy , u niektórych bak cystyd . Niektóre strzępki (zwłaszcza w skórce i bezpośrednio pod nią) są wybarwione – zawierają pigment wewnątrzkomórkowy, lub w ścianie komórkowej, czasami inkrustacje[3] . Wiele gatunków trujących[2] .
Większość gatunków to grzyby saprotroficzne , ale ostatnio stwierdzono, że niektóre tworzą ektomykoryzę [3] .
Systematyka i nazewnictwo edytuj kod Pozycja w klasyfikacji: Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi według Index Fungorum [1] .
Nazwę polską (zwyczajową) podał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były pod takimi nazwami zwyczajowymi jak: delikatka, rumieniak, wieruszka, bedłka, kołpak, rumieniaczek, dzwoniak[4] . Synonimów naukowych jest 25[5] .
Gatunki występujące w Polsce :
Entoloma albotomentosum [6] Entoloma alcedicolor Arnolds & Noordel. 2004[7] Entoloma allochroum Noordel. 1982[7] Entoloma ameides (Berk. & Broome) Sacc. 1887 – dzwonkówka łąkowa Entoloma amicorum Noordel. 1987[8] Entoloma anatinum (Lasch) Donk 1949 – dzwonkówka wczesnaEntoloma apiculatum (Fr.) Noordel. 1981 – dzwonkówka szpiczastaEntoloma aprile (Britzelm.) Sacc. 1887 – dzwonkówka kwietniowa Entoloma araneosum (Quél.) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka srebrzystowłóknista Entoloma asprellum (Fr.) Fayod 1889 – dzwonkówka niebieskotrzonowa Entoloma atrocoeruleum Noordel. 1987[9] Entoloma atromarginatum (Romagn. & J. Favre) Zschiesch. 1984 – dzwonkówka czarnobrzegaEntoloma bloxamii (Berk. & Broome) Sacc. 1887 – dzwonkówka szarofioletowa Entoloma byssisedum (Pers.) Donk 1949 – dzwonkówka muszelkowata Entoloma caccabus (Kühner) Noordel. 1979[7] Entoloma caeruleum (P.D. Orton) Noordel. 1982Entoloma caesiocinctum (Kühner) Noordel. 1982[7] Entoloma calthionis Arnolds & Noordel. 1979[7] Entoloma canosericeum (J.E. Lange) Noordel. 1982 – dzwonkówka siwojedwabistaEntoloma cephalotrichum (P.D. Orton) Noordel. 1979[7] Entoloma cetratum (Fr.) M. M. Moser 1978 – dzwonkówka ochrowa Entoloma chalybeum (Pers.) Noordel. 1982 – dzwonkówka czarnoniebieskawa Entoloma chlorophyllum Noordel. 1980[7] Entoloma chytrophilum Wölfel, Noordel. & Dähncke 2001 – dzwonkówka niebieskoszara [10] Entoloma clandestinum (Fr.) Noordel. 1980 – dzwonkówka gruboblaszkowaEntoloma clypeatum (L.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka tarczowata Entoloma cocles (Fr.) Noordel. 1981 – dzwonkówka stożkowataEntoloma coelestinum (Fr.) Hesler 1967[7] Entoloma conferendum (Britzelm.) Noordel. 1980 – dzwonkówka gwiaździstozarodnikowa Entoloma conocybecystis Noordel. & Liiv 1992[7] Entoloma corvinum (Kühner) Noordel. 1982[7] Entoloma costatum (Fr.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka żeberkowanoblaszkowa Entoloma cuneatum (Bres.) M.M. Moser 1978[7] Entoloma cuniculorum Arnolds & Noordel. 1979[7] Entoloma cuspidiferum Noordel. 1980 – dzwonkówka bagienna Entoloma cyanulum (Lasch) Noordel. 1984 – dzwonkówka ciemnoniebieskaEntoloma defibulatum Arnolds & Noordel. 1979[7] Entoloma depluens (Batsch) Hesler 1967 – dzwonkówka krótkotrzonowa Entoloma dichroum (Pers.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka dwubarwna Entoloma dysthales (Peck) Sacc. 1891[9] Entoloma dysthaloides Noordel. 1979 – dzwonkówka owłosiona Entoloma elodes (Fr.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka torfowiskowa Entoloma engadinum (E. Horak) Noordel. 1982[7] Entoloma euchroum (Pers.) Donk 1949 – dzwonkówka fioletowawa Entoloma eulividum Noordel. 1985[7] Entoloma excentricum Bres. 1881 – dzwonkówka niesymetryczna Entoloma exiguum Esteve-Rav. & M. de la Cruz 1998[7] Entoloma exile (Fr.) Hesler 1967[7] Entoloma farinasprellum Arnolds 1982[9] Entoloma favrei Noordel. 1982[7] Entoloma flocculosum (Bres.) Pacioni 1988[7] Entoloma formosum (Fr.) Noordel. 1985 – dzwonkówka żółtawa Entoloma fuscotomentosum F.H. Møller 1945[7] Entoloma gomerense Wölfel & Noordel. 2001[9] Entoloma griseocyaneum (Fr.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka szaroniebieskawa Entoloma griseoluridum (Kühner) M.M. Moser 1978[7] Entoloma griseopruinatum Noordel. & Cheype 2004[7] Entoloma griseorubellum (Lasch) Kalamees & Urbonas 1986[7] Entoloma hebes (Romagn.) Trimbach 1981 – dzwonkówka wysmukła Entoloma hirtipes (Schumach.) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka kosmatotrzonowa Entoloma hispidulum (M. Lange) Noordel. 1982[7] Entoloma huijsmanii Noordel. 1984[7] Entoloma incanum (Fr.) Hesler 1967 – dzwonkówka brązowozielona Entoloma incarnatofuscescens (Britzelm.) Noordel. 1985 – dzwonkówka niebieskostopa Entoloma indutoides (P.D. Orton) Noordel. 1984 – dzwonkówka szaroczerwonawaEntoloma infula (Fr.) Noordel. 1980 – dzwonkówka infułowataEntoloma inusitatum Noordel., Enderle & H. Lammers 1995[7] Entoloma inutile (Britzelm.) Noordel. 1980[7] Entoloma jahnii Wölfel & Winterh. 1993[11] Entoloma jubatum (Fr.) P. Karst. 1879 – dzwonkówka czekoladowoblaszkowa Entoloma juncinum (Kühner & Romagn.) Noordel. 1979 – dzwonkówka czerwonobrązowa Entoloma lampropus (Fr.) Hesler 1967 – dzwonkówka szarobrązowa Entoloma lanicum (Romagn.) Noordel. 1981 – dzwonkówka jasnoszaraEntoloma lanuginosipes Noordel. 1979[7] Entoloma lepidissimum (Svrček) Noordel. 1982[7] Entoloma lepiotosmum (Romagn.) Noordel. 1982[7] Entoloma lilacinoroseum Bon & Guinb. 1984[9] Entoloma linkii (Fr.) Noordel. 1982 – dzwonkówka czarnoostrzowaEntoloma lividoalbum (Kühner & Romagn.) Kubička 1975 – dzwonkówka białobeżowa [12] Entoloma lividocyanulum (Kühner) M.M. Moser 1986 – dzwonkówka błyszczącaEntoloma longistriatum (Peck) Noordel. 1988[7] Entoloma lucidum (P.D. Orton) M.M. Moser 1978[7] Entoloma majaloides P.D. Orton 1960[9] Entoloma mammosum (L.) Hesler 1967 – dzwonkówka sutkowata Entoloma minutum (P. Karst.) Noordel. 1979 – dzwonkówka drobniutkaEntoloma mougeotii (Fr.) Hesler 1967 – dzwonkówka popielatofioletowa Entoloma mutabilipes Noordel. & Liiv 1992[7] Entoloma myrmecophilum (Romagn.) M.M. Moser 1978[7] Entoloma neglectum (Lasch) Arnolds 1982 – dzwonkówka żółtawobiała Entoloma niphoides Romagn. ex Noordel. 1985 – dzwonkówka tarninowa Entoloma nitens (Velen.) Noordel. 1979[7] Entoloma noordeloosii Hauskn. 1999[7] Entoloma occultipigmentatum Arnolds & Noordel. 1979[7] Entoloma ollare E. Ludw. & T. Rödig 1992[7] Entoloma olorinum (Romagn. & J. Favre) Noordel. 1979[7] Entoloma ortonii Arnolds & Noordel. 1979[9] Entoloma pallens (Maire) Arnolds 1982[7] Entoloma pallescens (P. Karst.) Noordel. 1979[7] Entoloma papillatum (Bres.) Dennis 1953 – dzwonkówka brodawkowataEntoloma parasiticum (Quél.) Kreisel 1984[7] – dzwonkówka pasożytnicza Entoloma parkensis (Fr.) Noordel. 1979 – dzwonkówka czerniejąca Entoloma pascuum (Pers.) Donk 1949 – dzwonkówka pastwiskowaEntoloma percandidum Noordel. 1982 – dzwonkówka prążkowanaEntoloma phaeocyathum Noordel. 1985[7] Entoloma placidum (Fr.) Noordel. 1981Entoloma platyphylloides (Romagn.) Largent 1974 – dzwonkówka pieniążnicowataEntoloma plebeioides (Schulzer) Noordel. 1985[7] Entoloma plebejum (Kalchbr.) Noordel. 1985 – dzwonkówka metalicznaEntoloma pleopodium (Bull.) Noordel. 1985 – dzwonkówka cytrynowa Entoloma poliopus (Romagn.) Noordel. 1979[7] Entoloma politum (Pers.) Noordel. 1981 – dzwonkówka błotnaEntoloma porphyrogriseum Noordel. 1987[7] Entoloma porphyrophaeum (Fr.) P. Karst. 1879 – dzwonkówka porfirowobrązowa Entoloma prunuloides (Fr.) Quél. 1872 – dzwonkówka mączna Entoloma pseudocoelestinum Arnolds 1982[7] Entoloma pseudoexcentricum (Romagn.) Zschiesch. 1984[7] Entoloma pseudoturbidum (Romagn.) M.M. Moser 1979 – dzwonkówka mącznistaEntoloma pulvereum Rea 1907 – dzwonkówka oprószonaEntoloma rhodocylix (Lasch) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka olszowa Entoloma rhodopolium (Fr.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka szara Entoloma rhombisporum (Kühner & Boursier) E. Horak 1976 – dzwonkówka rombowozarodnikowaEntoloma romagnesii Noordel. 1979[7] Entoloma rufocarneum (Berk.) Noordel. 1985 – dzwonkówka mięsnoczerwona Entoloma rusticoides (Gillet) Noordel. 1981 – dzwonkówka brązowoblaszkowaEntoloma sarcitum (Fr.) Noordel. 1981 – dzwonkówka wielkozarodnikowaEntoloma saundersii (Fr.) Sacc. 1887[9] Entoloma scabrosum (Fr.) Noordel. 1985 – dzwonkówka łuseczkowataEntoloma sepium (Noulet & Dass.) Richon & Roze 1880 – dzwonkówka mącznowonna Entoloma sericatum (Britzelm.) Sacc. 1895[7] Entoloma sericellum (Fr.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka kosmkowata Entoloma sericeonitens (P.D. Orton) Noordel. 1980 – dzwonkówka rdzawobrązowaEntoloma sericeum Quél. 1872 – dzwonkówka jedwabista Entoloma serrulatum (Fr.) Hesler 1967 – dzwonkówka czarniawa Entoloma sinuatum (Bull.) P. Kumm. 1871 – dzwonkówka trująca Entoloma sodale Kühner & Romagn. ex Noordel. 1982 – dzwonkówka gromadna Entoloma solstitiale (Fr.) Noordel. 1980 – dzwonkówka niewielka Entoloma sordidulum (Kühner & Romagn.) P.D. Orton 1960[7] Entoloma speculum (Fr.) Quél. 1872 – dzwonkówka drobnoowocnikowa Entoloma sphagneti Naveau 1923 – dzwonkówka torfowcowaEntoloma sphagnorum (Romagn. & J. Favre) Bon & Courtec. 1987 – dzwonkówka torfiastaEntoloma strigosissimum (Rea) Noordel. 1979 – dzwonkówka kosmataEntoloma subpusillum (Pilát) Romagn. 1987[7] Entoloma subradiatum (Kühner & Romagn.) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka mała Entoloma tenellum (J. Favre) Noordel. 1979[7] Entoloma terreum Esteve-Rav. & Noordel. 2004[7] Entoloma testaceum (Bres.) Noordel. 1987[7] Entoloma tibiicystidiatum Arnolds & Noordel. 1979[7] Entoloma tjallingiorum Noordel. 1982[7] Entoloma turci (Bres.) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka ciemniejąca Entoloma undatum (Gillet) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka strefowana Entoloma venosum Gillet 1876 – dzwonkówka żyłkowanaEntoloma vernum S. Lundell 1937 – dzwonkówka wiosenna Entoloma versatile (Gillet) M.M. Moser 1978 – dzwonkówka oliwkowozielona Entoloma vezzenaense Noordel. & Hauskn. 1998[9] Entoloma whiteae Murrill 1917[7] Entoloma vinaceum (Scop.) Arnolds & Noordel. 1979[7] Entoloma vindobonense Noordel. & Hauskn. 2004[9] Entoloma winterhoffii Wölfel & Noordel. 1997[7] Entoloma xanthochroum (P.D. Orton) Noordel. 1985 – dzwonkówka żółtoochrowaNazwy naukowe na podstawie Index Fungorum (pominięto gatunki wątpliwe)[13] . Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody (bez przypisów)[4] i innych (oznaczone przypisami)[7] .
Identyfikatory zewnętrzne: