Edward Loth
Edward Karol Loth (ur. 3 sierpnia 1884 w Warszawie[1], zm. 15 września 1944 tamże) – polski anatom, antropolog i eugenik, doktor medycyny i filozofii, jeden z organizatorów i profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności oraz fińskiej Akademii Nauk, pułkownik lekarz Wojska Polskiego.
![]() | |
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | 3 sierpnia 1884 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 15 września 1944 |
Przebieg służby | |
Lata służby | 1914–1922 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska | lekarz batalionu |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Edward_Loth%2C_Felicjan_Loth_%28gr%C3%B3b%29_01.jpg/240px-Edward_Loth%2C_Felicjan_Loth_%28gr%C3%B3b%29_01.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Edward_Loth_%2892287776%29.jpg/240px-Edward_Loth_%2892287776%29.jpg)
Życiorys
Edward Karol Loth urodził się 3 sierpnia 1884 roku w Warszawie, w rodzinie Edwarda Karola i Anny z Hoserów. Był młodszym bratem Jerzego (1880–1967)[2].
Jako uczeń został usunięty ze szkół za udział w demonstracji przeciw caratowi. Maturę zdawał jako ekstern w Baku. Był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”.
Studiował antropologię w Zurychu i w 1907 otrzymał doktorat z filozofii. Później studiował medycynę w Bonn, Getyndze i Heidelbergu, gdzie w 1912 otrzymał stopień doktora nauk medycznych. Następnie pracował jako asystent w Katedrze Anatomii Uniwersytetu Lwowskiego. W 1914 habilitował się z anatomii i antropologii oraz rozpoczął we Lwowie wykłady z anatomii prawidłowej i topograficznej. W 1915 był jednym z organizatorów Uniwersytetu Warszawskiego i objął tam Katedrę Anatomii Prawidłowej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Był pionierem antropomorfologii części miękkich. Od 1921 profesor anatomii na tym Uniwersytecie.
W czasie I wojny światowej pełnił służbę w Legionach Polskich. Był lekarzem 3 pułku piechoty. Awansował kolejno na: podporucznika lekarza (19 października 1914), porucznika lekarza (2 listopada 1914) i kapitana lekarza (21 marca 1915). W 1915 informowano w prasie, iż opracował wynalazek w postaci noszy-taczek[3]. W 1917 był urlopowany jako profesor Uniwersytetu Warszawskiego[4].
W latach 1917–1919 pełnił funkcję naczelnego lekarza Polskiej Siły Zbrojnej. W styczniu 1919 został powołany na stanowisko zastępcy szefa Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. W latach 1919–1920 był członkiem wojskowej Misji Zakupów w Paryżu. 29 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[5]. W 1921 został przeniesiony do rezerwy. W 1922 posiadał przydział w rezerwie do Kompanii Zapasowej Sanitarnej Nr 3[6]. Zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów rezerwy sanitarnych, w grupie lekarzy. Posiadał przydział w rezerwie do 1 batalionu sanitarnego w Warszawie[7][8]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Kadry Zapasowej 1 Szpitala Okręgowego w Warszawie[9].
W latach 1929–1931 był prezesem Towarzystwa Lekarzy Zdrojowych[10].
Od 1911 był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, w latach 1925–1935 był członkiem zarządu, a od 1928 do 1935 sekretarzem generalnym. Od 1927 był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1934 członkiem czynnym.
W 1927 był prezesem Zarządu Głównego Związku Hallerczyków[11]. W 1931 opublikował podręcznik „Anthropologie des parties molles”.
Prowadził badania porównawcze części miękkich człowieka, także z dziedziny ortopedii i rehabilitacji narządów ruchu.
W czasie okupacji był członkiem Armii Krajowej, pracował w warszawskim Szpitalu Ujazdowskim i brał udział w tajnym nauczaniu. Prowadził wykłady w Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego doc. Jana Zaorskiego, która była konspiracyjną formą tajnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego[12].
Zginął w powstaniu warszawskim wraz z żoną i córką pod gruzami kamienicy przy ul. Tenisowej na Mokotowie[13], pełniąc obowiązki chirurga w punkcie opatrunkowym. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A27-12-24/25)[14].
Życie prywatne
15 października 1909 zawarł związek małżeński z Jadwigą Niemirycz[2]. Syn Felicjan ps. „Felek” (1914–1982) był doktorem medycyny, chirurgiem ortopedą, więźniem Pawiaka, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Córka Helena (ur. 1916)[15]
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7338[15][16]
- Krzyż Niepodległości[15][16]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[15][16]
- Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa z dekoracją wojenną (Austro-Węgry, 1916)[17]
- Medal Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[18]
- Medal Zasługi Wojskowej z mieczami (1917, Austro-Węgry)[18]
- Order Korony Świętego Stefana III klasy (Węgry)[16]
Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda „Prix Broca” (1920, Międzynarodowy Instytut Antropologii)[16]
- Nagroda „Prix Hollandais” (1935, Międzynarodowy Instytut Antropologii)[16]
- Tytuł i medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1996)[19]
Przypisy
Bibliografia
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Stanisław Feliksiak (red.) Słownik biologów polskich. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987, 331–332. ISBN 83-01-00656-0
- Edward Loth: Człowiek przeszłości, Książnica-Atlas, Lwów-Warszawa 1938, 348 str. (wznowiona w 1953 r. z inspiracji Polskiego Towarzystwa Antropologicznego przez Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
- Edward Loth: Nauka o nerwach obwodowych: ze 140 rycinami, przejrzał i uzupełnił Witold Sylwanowicz, Wydanie 2, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1960.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
- Dzieje anatomii w Polsce. Katedra Historii Medycyny CM UJ. [dostęp 2014-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-13)].
- A. Zaorski: Profesor Edward Loth (1884–1944). Medycy Powstania Warszawskiego. [dostęp 2014-06-26].
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
Linki zewnętrzne
- Prace Edwarda Lotha w serwisie Polona.pl