Dadasaheb Phalke
Dhundiraj Govind Phalke, znany jako Dadasaheb Phalke (ur. 30 kwietnia 1870 w Trymbak w Indiach, zm. 16 lutego 1944 w Nashik w Indiach) – indyjski malarz, fotograf, iluzjonista, reżyser i producent filmowy. Pionier kina. Autor Raja Harishchandra, pierwszego indyjskiego filmu pełnometrażowego, nazywany ojcem kina indyjskiego[1]. Wyreżyserował ponad sto filmów o tematyce mitologicznej[2]. Na jego cześć nazwano ustanowioną w 1945 roku prestiżową indyjską nagrodę filmową, nagrodę Dadasheb Phalke, wręczaną przez prezydenta Indii[3].
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 kwietnia 1870 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 16 lutego 1944 |
| Zawód, zajęcie | malarz, fotograf, iluzjonista |
Był synem nauczyciela sanskrytu[4]. W 1885 roku rozpoczął w Bombaju naukę w szkole artystycznej[1]. Oprócz malarstwa, interesował się także m.in. architekturą, fotografią, litografią i garncarstwem. Po zakończeniu nauki wykonywał szereg prac, był m.in. portrecistą, asystentem iluzjonisty, scenografem teatralnym, asystentem malarza Raja Ravi Varma i właścicielem własnej formy drukarskiej[4][1][5]. W 1910[6] lub 1911[2] obejrzał film francuskiej pionierki kina Alice Guy Życie Chrystusa, co zainspirowało go do stworzenia pierwszego pełnometrażowego filmu hinduskiego. Jego fabuła miała opowiadać o postaciach mitologicznych. Aby spełnić to marzenie, Phalke nakręcił kilka filmów krótkometrażowych i za zdobyte w ten sposób pieniądze udał się do Londynu, gdzie uczył się rzemiosła filmowego od Cecila Hepworth[4] oraz zakupił potrzebne do stworzenia filmu materiały[7]. Po powrocie do kraju w 1912 rozpoczął pracę nad filmem Raja Harishchandra, zajmując się nie tylko reżyserią, ale też projektowaniem kostiumów, scenografią, scenariuszem i dystrybucją[2]. Film, którego premiera odbyła się w 1913 roku, okazał się olbrzymim sukcesem[6], a Phalke przystąpił do tworzenia kolejnych filmów, również o tematyce mitologicznej. W 1913 roku w jego filmie Bhasmasur Mohini wystąpiła pierwsza indyjska aktorka (wcześniej w filmach grali wyłącznie mężczyźni)[3]. Nakręcił także m.in. nieme filmy Shri Krishna Janma (1918), Kaliya Mardan (1919) i Setu Bandhan (1923) oraz jeden film dźwiękowy – Gangavataran (1937). Wraz z pojawieniem się dźwięku w kinie filmy Phalke przestały być popularne, a on sam został zapomniany[3][1]. Zmarł w biedzie. Rok po jego śmierci rząd Indii ustanowił nagrodę filmową jego imienia[3].
Przypisy
Bibliografia
- Encyclopedia Britannica, Dale Hoiberg, Indu Ramchandani: Students' Britannica India. New Delhi: Encyclopaedia Britannica (India), 2000. ISBN 978-0-85229-760-5. dostęp on-line
- Sumita S. Chakravarty: National identity in Indian popular cinema, 1947-1987. Austin, Tex.: University of Texas Press, 1993. ISBN 978-0-292-71156-3. dostęp on-line