Ciecierzyca pospolita
Ciecierzyca pospolita (Cicer arietinum L.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z zachodniej Azji. Nie rośnie dziko, jest wyłącznie rośliną uprawną[3][4]. Określana również jako „groch włoski”[5] lub „barani groch”[3].
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | ciecierzyca pospolita |
Nazwa systematyczna | |
Cicer arietinum L. Sp. pl. 2:738. 1753 | |
Zasięg | |
![]() |
Morfologia
- Pokrój
- Roślina jednoroczna o wysokości do 50 (100) cm. Łodyga sztywna, kanciasta[6].
- Liście
- Nieparzysto-pierzaste, składające się z odwrotnie jajowatych 11-15 listków o piłkowanych brzegach[6].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo w kątach liści. Są fioletowe, purpurowe lub białe, mają 1 słupek i 10 zrośniętych pręcików. Żagielek ciemniejszy[6].
- Owoc
- Zwisający strąk zawierający dość duże, gruszkowatego kształtu nasiona o barwie białożółtawej, czerwonawej lub brunatnej[6].
Zastosowanie
- Roślina uprawna, uprawiana od bardzo dawna. Jej nasiona znaleziono w wykopaliskach datowanych na 9200 lat p.n.e., wiadomo też, że była jednym z podstawowych pokarmów w jadłospisie starożytnych Greków i Rzymian[7]. Nasiona wyglądem i smakiem przypominają groch i są używane do spożycia podobnie[6]. Roślina bardzo popularna w kuchni krajów basenu Morza Śródziemnego. Roztarte i wymieszane z oliwą nasiona tworzą pastę używaną do smarowania chleba[7].
- Nasiona i słoma są używane również jako pasza dla zwierząt[6].
- Woda po gotowaniu ciecierzycy bądź zalewa z ciecierzycy konserwowej – aquafaba, używana jako zamiennik jajek[8][9].
- Uprawiana jest też na zielony nawóz[3].
Obecność w kulturze
Większość badaczy roślin biblijnych uważa, że do tego gatunku odnosi się cytat z Księgi Izajasza (30,24): „Woły i osły obrabiające rolę żreć będą paszę dobrze przyprawioną, która została przewiana opałką i siedlaczką”. Wzbogacona ciecierzycą pasza była w biblijnym sensie oznaką dobrobytu, który zapowiadał Żydom prorok Izajasz. Ciecierzyca nie została tu wymieniona z nazwy, ale użyte w tym cytacie hebrajskie słowo oznacza paszę z dodatkiem ciecierzycy, a zwyczaj jej dodawania do paszy jest stosowany na Bliskim Wschodzie do dzisiaj[7].
- Pokrój
- Liść i owoce
- Strąki z nasionami
- Nasiona
- Nasiona ciecierzycy – odmiana bengalska (po lewej) i europejska (po prawej)
- Suchy pęd z owocami i nasionami
Przypisy
- BioLib: 39937
- EoL: 685208
- EUNIS: 169805
- Flora of China: 200012048
- Flora of North America: 200012048
- FloraWeb: 6717
- GBIF: 2947311
- identyfikator iNaturalist: 122854
- IPNI: 486336-1
- ITIS: 26537
- NCBI: 3827
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): ild-4318
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:486336-1
- Tela Botanica: 17272
- identyfikator Tropicos: 13045294
- USDA PLANTS: CIAR5