Cerkiew św. Mikołaja w Milejczycach
Cerkiew św. Mikołaja – prawosławna cerkiew cmentarna w Milejczycach. Należy do parafii św. Barbary w Milejczycach, w dekanacie Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
496 z dnia 26.03.1980. | |||||||||||
cerkiew cmentarna | |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||
Miejscowość | |||||||||||
Wyznanie | |||||||||||
Kościół | |||||||||||
Diecezja | |||||||||||
Wezwanie | |||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | 9/22 maja; 6/19 grudnia | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Milejczyce | |||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego | |||||||||||
52°31′05,7″N 23°08′06,8″E/52,518250 23,135222 |
Historia
Cerkiew prawosławna pod tym wezwaniem funkcjonowała w Milejczycach w XVI w., pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1566[2]. Kolejna budowla sakralna na terenie milejczyckiego cmentarza została najprawdopodobniej wzniesiona w 1820. Była to już wówczas cerkiew unicka; parafia św. Barbary w Milejczycach przyjęła bowiem unię około połowy XVII w., podobnie jak inne prawosławne placówki duszpasterskie w regionie[3]. Po sześćdziesięciu siedmiu latach obiekt rozebrano, a dziesięć lat później sprzedano materiał budowlany do Zubacz, gdzie wzniesiono z niego nową cerkiew, czynną do ok. 1970[2]. W tym samym czasie (ok. 1890)[1] na cmentarzu w Milejczycach wzniesiono kolejną świątynię prawosławną[2]. Cerkiew wpisano do rejestru zabytków 26 marca 1980 pod nr 496[4].
Architektura
Bryła budynku
Jest to drewniany budynek na podmurówce, o konstrukcji zrębowej na planie prostokąta. Cerkiew jest szalowana, orientowana, salowa z dwuspadowym dachem krytym eternitem[2].
Wyposażenie wnętrza
Cerkiew podzielona jest na nawę i prezbiterium, oddzielone od siebie bezstylowym ikonostasem skonstruowanym z elementów z różnych okresów. Z I połowy wieku XIX pochodzą ikony św. Włodzimierza, Matki Boskiej z Dzieciątkiem i Ostatniej Wieczerzy. Starsze są królewskie wrota, datowane na I połowę wieku XVIII, wykonane w stylu barokowym, z wizerunkami Ewangelistów, sceną Zwiastowania i motywem ozdobnym liści akantu, zaś na listwie – ornamentem kampanulowym[2]. Na wyposażeniu cerkwi pozostaje również zespół XVIII-wiecznych ikon unickich, które według niektórych źródeł wchodziły niegdyś w skład ikonostasu[2]. Są to całopostaciowe wizerunki apostołów Piotra, Jana, Bartłomieja i Jakuba oraz św. Mateusza i św. Pawła, wszystkie o wymiarach ok. 147,6 cm na 64,2 cm[5]. Każdy ze świętych ukazany został w półkolistej arkadzie, zaś obrazy powstały przy zastosowaniu zachodnich technik malarskich, nie zaś warstwową metodą pisania ikon[5]. Wizerunki świętych Bartłomieja, Mateusza, Jakuba i Pawła były w II połowie XIX w. przemalowywane. W latach 80. XX wieku poddano je konserwacji[2]. Znacznie młodsze są dwie boczne ikony św. Jerzego i św. Mikołaja, napisane w 1896 przez Fiodora Pajewskiego[2].