Buk wielkolistny
Buk wielkolistny, b. amerykański (Fagus grandifolia Ehrh.) – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz Meksyku[5][6][7].
![]() | |||||
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek | buk wielkolistny | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Fagus grandifolia Ehrh. Beitr. Naturk. 1: 22 1787[3] | |||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
![]() | |||||
Zasięg | |||||
![]() |
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz Meksyku[5][6][7]. W Kanadzie występuje w południowo-wschodniej części kraju – w prowincjach Ontario, Quebec, Wyspa Księcia Edwarda, Nowy Brunszwik i Nowa Szkocja. W Stanach Zjednoczonych został zaobserwowany w Alabamie, Arkansas, Connecticut, Dystrykcie Kolumbii, Delaware, na Florydzie, w Georgii, Illinois, Indianie, Kentucky, Luizjanie, Massachusetts, Marylandzie, Maine, Michigan, Minnesocie, Missouri, Missisipi, Północnej Karolinie, New Hampshire, New Jersey, stanie Nowy Jork, Ohio, Oklahomie, Pensylwanii, Rhode Island, Południowej Karolinie, Tennessee, Teksasie, Utah, Vermoncie, Wisconsin, Wirginii oraz Wirginii Zachodniej[5][6][8]. W Meksyku jest spotykany w stanach Tamaulipas, Hidalgo i Puebla[7].
Morfologia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/2023-04-12_11_56_37_Flowers_and_new_leaves_on_an_American_Beech_tree_in_spring_along_Delaware_Avenue_in_the_Mountainview_section_of_Ewing_Township%2C_Mercer_County%2C_New_Jersey.jpg/180px-thumbnail.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Fagus_grandifolia_15-p.bot-fagus.grandi-057.jpg/180px-Fagus_grandifolia_15-p.bot-fagus.grandi-057.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Fagus_grandifolia_beech_leaves_close.jpg/180px-Fagus_grandifolia_beech_leaves_close.jpg)
- Pokrój
- Zrzucające liście drzewo dorastające do 20 m wysokości. Kora jest gładka i ma szarą barwę[6].
- Liście
- Blaszka liściowa ma owalny lub odwrotnie jajowaty kształt. Mierzy 6–12 cm długości oraz 2,5–7,5 cm szerokości, jest falowana na brzegu, ma klinową lub ostrokątną nasadę i spiczasty wierzchołek. Ogonek liściowy jest nagi i ma 4–12 mm długości[6].
- Kwiaty
- Podobne jak w przypadku buka pospolitego[9].
- Owoce
- Orzechy dorastające do 15–20 mm długości i 10–18 mm średnicy, wystające z brązowych miseczek mierzących 15–20 mm średnicy[6].
Biologia i ekologia
Rośnie w lasach mieszanych lub zrzucających liście. Występuje na wysokości do 1000 m n.p.m. Kwitnie od kwietnia do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od września do października[6].
Zmienność
W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono jeden podgatunek[3]:
- Fagus grandifolia subsp. mexicana (Martínez) A.E.Murray – występuje w Meksyku; w stanach Tamaulipas, Hidalgo i Puebla[10].
Zastosowanie
Dawniej gatunek ten był stosowany w medycynie tradycyjnej jako środek na odrobaczanie czy w leczeniu zaburzeń serca. Obecnie bywa uprawiany[6]. Ponadto ma zastosowanie jako surowiec drzewny[7].
Przypisy
- EoL: 1143553
- Flora of North America: 233500645
- GBIF: 2882274
- identyfikator iNaturalist: 49202
- IPNI: 295597-1
- ITIS: 19462
- NCBI: 60423
- Plant Finder: 280709
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-83824
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:295597-1
- identyfikator Tropicos: 13100023
- USDA PLANTS: FAGR