Brunon Zwarra
Brunon Albrecht Zwarra[1] (ur. 18 października 1919 w Gdańsku, zm. 14 sierpnia 2018 w Gdańsku[2]) – polski publicysta, autor książek o historii Gdańska, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 października 1919 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 14 sierpnia 2018 |
| Małżeństwo | Kunegunda z d. Kolenda |
| Dzieci | Krystyna, Jadwiga, Ryszard, Maria, Barbara, Janina |
| Odznaczenia | |
 | |
Życiorys
W latach 1929–1935 uczęszczał do Gimnazjum Polskiego. Wzorem ojca, Wojciecha[3][4], wstąpił do polskich organizacji na terenie Wolnego Miasta Gdańska – należał m.in. do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, Zjednoczenia Zawodowego Polskiego i KS Gedania. Od 1935 pracował w Emalierni Johannesa Segora we Wrzeszczu.
Po wybuchu II wojny światowej aresztowany 14 września 1939 w Gdyni. Był więziony w obozach w Nowym Porcie, Stutthofie i Sachsenhausen. Zwolniony w 1942 roku, wrócił do pracy w Emalierni Segora. Po przejściu frontu i powrocie Gdańska do Polski zajął się odbudową zniszczonego zakładu, pod nową nazwą Zakład Lakierniczo-Emalierski „Gedania” (do 1948)[potrzebny przypis].
13 czerwca 1945 poślubił Kunegundę z domu Kolenda (1925-2008). Małżeństwo doczekało się sześciorga dzieci: Krystyny (ur. 1946), Jadwigi (ur. 1947), Ryszarda (ur. 1949), Marii (ur. 1950), Barbary (ur. 1953) i Janiny (ur. 1957)[3].
W latach siedemdziesiątych, dzięki namowom i pomocy prof. Mariana Pelczara, zajął się pracą pisarską. Najważniejszym osiągnięciem Zwarry na tym polu jest opracowanie publikacji Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków gdańszczan (1984), zawierającej 73 dokumentalne relacje o początku II wojny światowej w Gdańsku. Ponadto jest autorem autobiograficznej pięciotomowej książki Wspomnienia gdańskiego bówki i powieści W gdańskiej twierdzy i Gdańszczanie.
W swoich książkach prowadził ostrą polemikę z Günterem Grassem. Według opinii Zwarry w książce Blaszany bębenek Grass przekazał wypaczony i szkalujący dobre imię Polaków obraz obrony Poczty Polskiej 1. września 1939. W 1993 oficjalnie zaprotestował przeciwko przyznaniu Grassowi honorowego obywatelstwa miasta Gdańska[potrzebny przypis].
Przed wojną mieszkał na Biskupiej Górce, a w ostatnich latach życia w Oliwie[5].
Zmarł 14 sierpnia 2018. Został pochowany 21 sierpnia 2018 na cmentarzu Oliwskim[5] (kwatera 15-10-19). Podczas mowy pogrzebowej nad grobem Brunona Zwarry prezydent Gdańska Paweł Adamowicz zapowiedział zbiorową edycję wszystkich jego gdańskich wspomnień[6].
Latem 2020 na filarach wiaduktu kolejowego przy ul. Polanki w Gdańsku powstał mural z wizerunkiem Brunona Zwarry[7].
Nagrody i odznaczenia
- Laureat Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (za 1997)[8]
- Medal Księcia Mściwoja II[9]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2018 (pośmiertnie)[1]
Dorobek literacki
- Gdańszczanie (tomy I–IV), Wydawnictwo Morskie, 1976 (powieść)
- Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków-Gdańszczan, wybór i opracowanie B. Zwarra, Gdańsk, Wydawnictwo Morskie, 1984, ISBN 83-215-7207-3 (Wyd. 2 popr. i uzup. Gdańsk, Marpress, 2002, ISBN 83-87291-97-8)
- Wspomnienia gdańskiego bówki, Wydawnictwo Morskie, (tom I: 1984, II: 1985, ISBN 83-215-827-10, III: 1986, ISBN 83-215-828-18, IV: 1996, ISBN 83-853-497-07, V: 1997, ISBN 83-853-499-44) (wspomnienia własne)
- W gdańskiej twierdzy, Wydawnictwo Morskie, 1987, ISBN 83-215-8283-4 (powieść historyczna)