Bosak władczy
- Artykuł
- Dyskusja
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
Abax schueppeli | |||
Palliardi, 1825 | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | dzierowate | ||
Nadplemię | Pterostichitae | ||
Plemię | Pterostichini | ||
Podplemię | Molopina | ||
Rodzaj | |||
Podrodzaj | Abax (Abacopercus) | ||
Gatunek | bosak władczy | ||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Bosak władczy[1] (Abax schueppeli) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1825 roku przez Antona Aloisa Palliardiego. Epitet gatunkowy nadano na cześć Johanna Schueppela[2]. W 1891 roku umieszczony został przez Ludwiga Ganglbauera w podrodzaju Abacopercus[3]. Stanowi gatunek typowy owego podrodzaju[4].
Wyróżnia się w jego obrębie cztery podgatunki[4][5]:
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 18[6][7] do 25 mm[8][6][7], jak na przedstawiciela rodzaju dość smukłym[1], smuklejszym u A. s. rendschmidtii niż u podgatunku nominatywnego[6]. Ubarwienie ma jednolicie czarne, włącznie z czułkami i całymi odnóżami[1], u samców lśniące, u samic bardziej matowe[8]. Przedplecze ma słabo zaokrąglone brzegi boczne, drobno pomarszczone dołki przypodstawowe oraz podłużną bruzdę przez środek[1]. Pokrywy mają podstawę nieobrzeżoną lub obrzeżoną niecałkowicie[6][7][8], międzyrzędy pierwszy, trzeci, piąty i siódmy szersze i wyniesione żebrowato lub kilowato (siódmy na prawie całej długości)[6][7][8], zaś międzyrzędy parzyste wyraźnie węższe i słabiej wysklepione[7][6]. Rozmiary punktów na pokrywach są rozmaite, od bardzo drobnych po grube[6][1]. U A. s. rendschmidtii pokrywy są węższe i mają słabiej wyniesione międzyrzędy niż u A. s. schueppeli[6]. Skrzydła tylnej pary są uwstecznione[8].
Owad reglowy[9], zamieszkujący wilgotne stanowiska w liściastych i mieszanych lasach podgórskich i górskich[10][8][1]. Postacie dorosłe aktywne są od wiosny do jesieni i stanowią stadium zimujące. Zarówno za dnia, jak i nocą polują na bezkręgowce, zwłaszcza owady i ślimaki[1].
Gatunek palearktyczny, europejski, zaliczany do subendemitów karpackich[9]. Podgatunek nominatywny podawany jest z Węgier, Rumunii, Ukrainy i Serbii[4][11]. A. s. rendschmidtii rozmieszczony jest wzdłuż północnej i zachodniej części łuku karpackiego[10][8]; występuje w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech[4][12]. W Czechach dochodzi do Kotliny Górnomorawskiej[8]. W Polsce podawany jest z nielicznych stanowisk[10] na południu kraju, a większość doniesień pochodzi z I połowy XX wieku[13]. A. s. biharicus i A. s. detonaticus są endemitami Rumunii[4][14][15].