Blaszkodziobe
rząd ptaków
Blaszkodziobe (Anseriformes) – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Obejmuje gatunki wodne zamieszkujące wszystkie kontynenty poza Antarktydą[2].
Anseriformes[1] | |||
Wagler, 1831 | |||
![]() Przedstawiciel rzędu – samiec krzyżówki (Anas platyrhynchos) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | blaszkodziobe | ||
Rodziny | |||
|
Cechy charakterystyczne
Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
- gęste i zbite, nieprzemakalne upierzenie z dobrze rozwiniętą warstwą puchową pełni rolę doskonałej izolacji termicznej. Zwiększa ją jeszcze natłuszczanie dziobami piór wydzieliną gruczołu kuprowego
- dobrze rozwinięty gruczoł kuprowy
- bardzo dobrze pływają, większość gatunków również nurkuje
- otwarte nozdrza
- dziób szeroki, spłaszczony, pokryty wrażliwą skórą, opatrzony na brzegach zachodzącymi na siebie blaszkowatymi wyrostkami. Poszukując pożywienia w wodzie, ptaki te przepuszczają wodę między blaszkami, na blaszkach zaś zatrzymują się bezkręgowce i rośliny, które stanowią ich pożywienie. Dziób ten działa więc jak sito. Na jego końcu znajduje się płytka rogowa zwana paznokciem
- skrzydła z reguły dobrze rozwinięte. W locie silne i wytrwałe, ale nie potrafią szybować. Lecąc wydają charakterystyczny świst
- ogon przeważnie krótki
- długość szyi zależy od sposobu pobierania pokarmu – łabędzie żerują na największej głębokości, mają 25 kręgów szyjnych, gęsi 18, a tracze łowiące ryby na powierzchni zaledwie 16[3]
- nogi zwykle krótkie lub średniej długości; osadzone w tyle tułowia (u kaczek nurkujących – słabo chodzą po ziemi) lub w jego połowie
- nogi są mocne i przystosowane do pływania – trzy przednie palce są połączone błoną pławną, a palec tylny znajduje się nieco wyżej niż reszta
- latają szybko i wytrwale np. cyraneczka leci z prędkością 120 km/h
- kaczki i tracze wykazują silny dymorfizm płciowy – samce są barwnie upierzone w przeciwieństwie do samic, którym takie upierzenie mogłoby przeszkadzać w czasie spokojnego wysiadywania jaj. Natomiast u gęsi i łabędzi dymorfizm nie jest widoczny, samce są tylko trochę bardziej masywne
- kaczki pierzą się dwa razy w roku (podobnie jak łabędzie) – jesienią częściowa zmiana piór pokrywowych nadaje kaczorom barwy godowe. Latem pierzenie jest całkowite przez co samce przez 3 miesiące są skromniej upierzone. Gęsi pierzą się tylko raz, ale całkowicie. Mimo różnic wszystkie europejskie blaszkodziobe w tym czasie nie mogą latać, dlatego w tym okresie trudno je zauważyć, gdyż kryją się w trzcinach
- samice wysiadują zwykle dużą liczbę jaj. Samce łabędzi i gęsi opiekują się potomstwem. Młode są zagniazdownikami – po wykluciu są dobrze rozwinięte i umieją żerować. W pierwszym okresie życia pokryte puchem, gdy wyschnie wychodzą z gniazd na żerowanie
Niektóre gatunki zostały udomowione przez człowieka (kaczka domowa – pochodzi od krzyżówki, gęś domowa – od gęgawy, bernikli kanadyjskiej lub gęsi łabędzionosej) i są cenione ze względu na pióra, puch, jaja, mięso.
Najmniejszym gatunkiem rzędu jest cyraneczka o rozpiętości skrzydeł samca do 0,6 metra, a największym łabędź niemy – 2,5 m.
Systematyka
Do rzędu należą następujące rodziny[4]:
- Anhimidae – skrzydłoszpony
- Anseranatidae – bezpłetwce
- Anatidae – kaczkowate
oraz wymarłe
- Paranyrocidae[5]
- Dromornithidae[6]
Kladogram
Kladogram rzędu Anseriformes[7]:
Anseriformes |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
🔥 Top keywords: Wikipedia:Strona głównaMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024Specjalna:SzukajWikipedia:O WikipediiMichał ProbierzMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2020Kylian MbappéMistrzostwa Europy w piłce nożnejMistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022Antoine GriezmannNicola ZalewskiMistrzostwa świata w piłce nożnej mężczyznReprezentacja Francji w piłce nożnej mężczyznDzień OjcaTaras RomanczukRomelu LukakuMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyznAdam BuksaZofia Noceti-KlepackaPolskaDidier DeschampsRobert LewandowskiMistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026FentanylMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2028N’Golo KantéOndrej DudaPałac Stolbergów we WrocławiuSłowacjaGheorghe HagiMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2020/FinałCristiano RonaldoReprezentacja Rumunii w piłce nożnej mężczyznMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012Tadeusz GapińskiMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024 (eliminacje)Olivier GiroudDawid Podsiadło