Bima

podwyższone miejsce w centrum synagogi

Bima, belmer (hebr. ‏בימה‎ dosł. „podwyższenie”, „wieża”; jid. ‏בימה‎ bime)[1], almemar[2] (jid. ‏באַלעמער‎, balemer), w nazewnictwie aszkenazyjskim bałemer, almejmar, a w nazewnictwie sefardyjskim tewa (hebr. ‏תבה‎ dosł. „skrzynia, arka”)[1] – podwyższone miejsce w centrum synagogi, z którego odczytywana jest Tora oraz księgi prorockie i prowadzone są modlitwy[1][3][4].

Bima w Starej Synagodze w Krakowie
Bima zrekonstruowanej synagogi w Gwoźdźcu w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie

Bima w salach jednonawowych oraz dziewięciopolowych ma zwykle kształt ośmiobocznego podium. W salach z bimami-wieżami podia te, zazwyczaj kwadratowe, były wbudowane pomiędzy cztery filary. Dostęp do niej jest zapewniony przez schodki, ulokowane z jednej lub z dwóch stron[1][5]. W obu przypadkach podia wraz z prowadzącymi na nie schodkami były otoczone balustradami o różnej formie i wykonanymi z różnych materiałów[6].

Rabini poszczególnych nurtów judaizmu nie wypracowali jednolitego miejsca sytuowania bimy[5][4]. Stosowane są zróżnicowane rozwiązania architektoniczne[1]:

  • w synagogach sefardyjskich bima jest lokowana pod zachodnią ścianą głównej sali, naprzeciw szafy ołtarzowej aron ha-kodesz,
  • w aszkenazyjskich synagogach ortodoksyjnych bima najczęściej umieszczana jest w środkowej części głównej sali modlitw,
  • w synagogach reformowanych bima jest lokowana przy ścianie wschodniej i wraz z szafą ołtarzową aron ha-kodesz stanowi jeden zespół.

Bimy altanowe, otoczone balustradą i zwieńczone baldachimem, pojawiły się w drugiej połowie XVI wieku[7].

Przypisy