Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu
Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu (arab. دار الكتب والوثائق القومية Dār al-Kutub wa-al-Waṯāʾiq al-Qawmiyya) – egipska instytucja narodowa łącząca funkcje biblioteki narodowej i archiwum państwowego, której celem jest pozyskiwanie i przechowywanie archiwaliów krajowych. Jest najstarszą i zarazem największą biblioteką państwową w Egipcie[2].
Gmach Biblioteki w Bab al-Chalk | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | Kair |
Dyrektor | Abdel Nasser Hassan Mohammed Shaaban[1] |
Data założenia | 1870 |
Wielkość zbiorów | 2–4 miliony woluminów |
Położenie na mapie Egiptu | |
30°03′59″N 31°13′39″E/30,066389 31,227500 | |
Strona internetowa |
Historia
Pierwsze biblioteki na terenie Egiptu powstały w starożytności: w świątyniach przechowywano kolekcje papirusów, zaś w III w. p.n.e. powstała największa biblioteka świata starożytnego – Biblioteka Aleksandryjska[2]. Po podboju Egiptu przez Arabów w VII w. i islamizacji kraju powstało wiele bibliotek przy meczetach[2]. W X w. utworzono bibliotekę przy meczecie Al-Azhar w Kairze, a w wieku XI bibliotekę publiczną Dar al-Ilm (pol. „Dom Wiedzy”), która była jedną z największych w ówczesnym świecie islamu[2]. W XIX w. zaczęły powstawać drukarnie, co przyczyniło się do zwiększenia dostępności książek i rozwoju bibliotek[2].
W 1870 roku z inicjatywy ówczesnego ministra ds. robót publicznych i edukacji Alego Mubaraka powstała biblioteka narodowa[3][a]. Była to pierwsza tego typu instytucja w świecie arabskim[1]. Mubarak doprowadził do zgromadzenia w jednym miejscu zbiorów z archiwów instytucji państwowych oraz z bibliotek przy meczetach i szkołach[3]. Zapobiegło to dalszemu rozpraszaniu dokumentów historycznych i ich wywozowi za granicę[3]. Początkowo biblioteka mieściła się w pałacu Isma’ila Paszy – wicekróla Egiptu w latach 1863–1879[3]. W 1904 roku została przeniesiona do nowej siedziby w Bab al-Chalk[3][1]. Nazywana była Biblioteką Kedywa, Biblioteką Narodową lub Biblioteką Egipską – od rewolucji w 1952 roku nazywana jest Dar al-Kutub[4].
Od 1956 roku biblioteka wydaje bibliografię narodową[2], a od 1970 roku koncentruje się przede wszystkim na badaniach i konserwacji zbiorów[3]. W 1971 roku biblioteka otrzymała nowoczesny budynek nad Nilem w dzielnicy Bulak, by móc odpowiednio przechowywać swoje zbiory[1].
W 1993 roku dekretem prezydenckim nr 176 utworzono Generalny Urząd ds. Biblioteki Narodowej i Archiwum, w ramach którego działa szereg ośrodków archiwizujących i konserwatorskich[2][1].
Zbiory
Placówka otrzymuje egzemplarz obowiązkowy wszystkich publikacji drukowanych w Egipcie[2]. Wielkość jej zbiorów szacuje się na 2–4 miliony woluminów, z czego nieco ponad 57 tys. to manuskrypty arabskie[4].
W zbiorach placówki znajdują się m.in. dokumenty wpisane na listę UNESCO „Pamięć Świata” (Memory of the World), obejmującą najcenniejsze zabytki światowego piśmiennictwa:
- zbiór 71 bogato iluminowanych manuskryptów perskich z okresu XIV–XIX w.[5]
- zbiór 140 manuskryptów z okresu dynastii Mameluków (1250–1517)[6]
- zbiór 120 dokumentów spisanych na pergaminie poświadczających tytuły własności książąt i sułtanów egipskich z lat 970–1517[7]