Bełchatów

Bełchatów jest nazwą dzierżawczą utworzoną od staropolskiego imienia Bełchat (bełch – wir wodny), założyciela i właściciela osady. Nazwa Belchatow pierwszy raz wzmiankowana w źródłach historycznych w 1391^[6].

Bełchatów jest położony w środkowej Polsce na południe od Łodzi na Wysoczyźnie Bełchatowskiej, nad Rakówką (prawy dopływ Widawki).

Osobny artykuł: Zieleń miejska i obiekty rekreacji w Bełchatowie.

Na obszarze Bełchatowa powstało wiele parków, zieleńców oraz miejsc codziennego wypoczynku i rekreacji. Istnieje 6 parków w tym jeden zabytkowy, 6 skwerów, 15 siłowni zewnętrznych, skatepark, pumptrack, 12 kompleksów boisk zewnętrznych i 41 placów zabaw. Ponadto na terenie miasta istnieje kilka tężni solankowych^{[potrzebny przypis]}.

Przez miasto przepływa Rakówka (prawy dopływ Widawki), a także cztery cieki. Do Rakówki dopływają dwie rzeczki, jedna struga i jeden strumień:

• ciek A – niewielka rzeczka; bieg zaczyna między Myszakami a Dobrzelowem, dalej w stronę ulicy Józefa Piłsudskiego, przecina ulice Pabianicką, by tuż za mostem, skręcając w lewo przed mostem Aleja Włókniarzy, dojść do Rakówki,
• ciek B – niewielka rzeczka dopływająca do Rakówki między osiedlem Okrzei a osiedlem Słoneczne tuż przy skwerze Z.O.S.I.A i ulicy Tęczowej. Kieruje się od wsi Dobiecin poprzez osiedle Politanice tuż przy ulicy Stanisława Staszica. Do cieku B dołączają dwa cieki, dalej kieruje wzdłuż skweru, aż do Rakówki,
• ciek C – niewielki strumień dopływający od Zdzieszulic dopływa do rzeki tuż niedaleko strefy przemysłowej znajdującej się przy ulicy Przemysłowej,
• ciek D – niewielka struga, która zaczyna swój bieg tuż pod torami przy osiedlu Przytorze, dalej kieruje się w stronę ulicy Wojska Polskiego, gdzie wzdłuż ogrodzeń dochodzi do Rakówki.

Na terenie miasta istnieją stawy, oczka i niewielkie zbiorniki wodne. Do nich zalicza się niewielki staw na osiedlu Budowlanych przy Dworku Olszewskich, zaś po drugiej stronie parku, za ulicą Mielczarskiego, jest skwer z naturalnym oczkiem wodnym. Na osiedlu Lipy znajduje się Uroczysko Ługi z dwoma stawami; w mieście znajdują się też niewielkie zbiorniki wodne.

Miasto jest narażone na miejscowe podtopienia. Bełchatów doświadczył kilka razy poważnych podtopień, takich jak w 2010 r. W mieście istnieje kilka stref miejscowych podtopień podzielonych na szesnaście stref podtopień.

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 34,64 km²^[7]. Miasto stanowi 3,58% powierzchni powiatu bełchatowskiego.

Według danych z roku 2007 Bełchatów ma obszar 34,64 km², w tym: użytki rolne: 51%, użytki leśne: 15%^[7].

• Prezydent: Patryk Marjan^[8]
• Wiceprezydenci: Wojciech Piasecki^[9], Agnieszka Ludwiczak-Maszewska^[10]
• Sekretarz Miasta: Artur Kurzeja^[11]
• Skarbnik Miasta: Anna Graczyk^[12]
• Przewodniczący Rady Miasta: Michał Wyczachowski^[13]

Pierwsze osiedla powstawały w latach 60. XX wieku, kolejne zaczynały powstawać w czasie najdynamiczniejszego wzrostu populacji miasta, równocześnie z Kopalnią Węgla Brunatnego „Bełchatów” i Elektrownią Bełchatów w latach 70. i 80. Głównym wykonawcą bloków mieszkalnych było nieistniejące obecnie Wieluńskie Przedsiębiorstwo Budowlane (tzw. „wieluński BeP”) z Wielunia. Do dzielnic Bełchatowa zalicza się: Grocholice, Bełchatówek i Dobrzelów.

• 
  Śródmieście
• 
  Osiedle Wolność
• 
  Osiedle 1-go Maja
• 
  Osiedle Binków
• 
  Osiedle Przytorze

Dane z 31 grudnia 2023^[1]:

Wykres liczby ludności miasta Bełchatowa na przestrzeni 2 ostatnich stuleci:

Największą populację Bełchatów odnotował w 2002 r. – według danych GUS 63 208 mieszkańców^[24]

Zobacz też: Ludność Bełchatowa.

• Piramida wieku mieszkańców Bełchatowa w 2020 roku^[25].

Do XVIII wieku Bełchatów był niewielką miejscowością w pobliżu średniowiecznego miasta Grocholice (obecnie dzielnicy Bełchatowa). Rozwinął się w połowie XVIII wieku po otrzymaniu praw miejskich, a od początku XIX wieku był ośrodkiem przemysłu tkackiego, jednak liczba jego ludności nie przekraczała kilku tysięcy osób. Gwałtowny rozwój miasta nastąpił po 1975 roku, gdy podjęto decyzję o budowie Zespołu Górniczo–Energetycznego „Bełchatów” wraz z osiedlami mieszkalnymi, usługami i linią kolejową.

Osobne artykuły: kalendarium historii Bełchatowa i Historia Żydów w Bełchatowie.

• 1925 – dołączenie do Bełchatowa wsi Olsztyn (teren dzisiejszego osiedla Olsztyńskiego), Zamoście ( część ul. Witolda Pileckiego od mostu, część ul. Lipowej do ul. Włókniarzy, część ul. Wojska Polskiego do ul. Edwardów) i Lipy (okolice dzisiejszej ul. Lipowej).
• 1933 – przyłączenie do Bełchatowa wsi Czapliniec (okolice dzisiejszej ulicy Czaplinieckiej).
• 1977 – do Bełchatowa włączono Grocholice (aktualnie najstarsza dzielnica miasta), Politanice, część Dobrzelowa i Domiechowic.

Zobacz też: Bełchatów (gmina wiejska).

Osobny artykuł: Miejsca pamięci w Bełchatowie.

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są obiekty:

• Dwór Olszewskich^[26] wzniesiony na początku XVIII wieku jako rezydencja ówczesnych właścicieli Bełchatowa Stanisława i Franciszka Rychłowskich, herbu Nałęcz,
• kościół późnobarokowy parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny^[26] wzniesiony w XVIII wieku,
• kościół pw. Wszystkich Świętych^[26] w dzielnicy Grocholice.

Przez Bełchatów biegną ważne szlaki komunikacyjne: Kielce–Wrocław, Wrocław–Lublin, droga krajowa oraz drogi wojewódzkie. Projektowane autostrady znajdą się również blisko miasta. Przez Bełchatów prowadzi 37,8 km dróg krajowych i wojewódzkich oraz 85 km dróg miejskich i osiedlowych.

Drogi prowadzące przez Bełchatów:

• droga krajowa nr 74: relacji S8–Wieluń–Bełchatów–A1–Piotrków Trybunalski–Kielce–Zamość–granica państwa (UA)
• droga wojewódzka nr 476: DK74 - Bełchatów - DK74
• droga wojewódzka nr 484: relacji Buczek–Bełchatów–Kamieńsk
• droga wojewódzka nr 485: relacji Bełchatów–Wadlew–Pabianice

Przez Bełchatów przebiega linia kolejowa z Rogowca (kopalni i elektrowni „Bełchatów”) do Piotrkowa Trybunalskiego (obecnie tylko ruch towarowy). Od stycznia 1987 do kwietnia 2000^[27] Bełchatów posiadał pasażerskie połączenie kolejowe z Piotrkowem Trybunalskim. W 2022 roku podpisano umowę na budowę drugiej, wschodniej obwodnicy miasta^[28].

Usługi komunikacyjne świadczy Miejski Zakład Komunikacji w Bełchatowie, który dysponuje 25 autobusami pasażerskimi, w tym jednym wycieczkowym (dane z 1995 r.). Od 1 lipca 2015 komunikacja miejska w Bełchatowie jest bezpłatna^[29]. Z dworca funkcjonują połączenia PKS, dzięki którym z Bełchatowa można dotrzeć bezpośrednio m.in. do Warszawy, Lublina, Wrocławia, Kudowy-Zdroju, Kłodzka, Częstochowy, Łodzi, Sieradza, Radomia, Kalisza, Kielc, Krakowa i Szklarskiej Poręby.

4 czerwca 2007 przy Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II otworzono lądowisko sanitarne.

Niedaleko od miasta (10 km) znajduje się największe w Polsce zagłębie paliwowo-energetyczne, w skład którego wchodzą Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów” oraz Elektrownia Bełchatów. Bełchatów jest jednym z dwóch najważniejszych miast PBOP. Na obrzeżach miasta znajdują się również zakłady firm DS Smith^[30] i Humax^[31].

8 maja 2013 w Bełchatowie oddano do użytku nową siedzibę koncernu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Obiekt został wybudowany kosztem ok. 50 mln zł, na osiedlu Binków przy ul. Węglowej 5. Jego architektura nawiązuje do wyglądu przekroju kabla energetycznego. Jest jednym z największych i najnowocześniejszych budynków biurowych w Bełchatowie.

Siedziba koncernu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A w Bełchatowie ul. Węglowa 5

Około 10 km na południe od centrum Bełchatowa, przy sztucznym zbiorniku wodnym znajdują się dwa ośrodki sportowo-rekreacyjne, popularne w okresie letnim: Ośrodek „Słok” (właściciel Elektrownia Bełchatów) i Ośrodek „Wawrzkowizna” (właściciel Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów”). Każdy z ośrodków posiada własną bazę noclegową (hotele, domki, kwatery), a także szereg atrakcji, m.in.: stadninę koni, rowery wodne, żaglówki, kajaki, boiska sportowe, kąpielisko ze zjeżdżalnią wodną i plażą, rowery go-cart, krytą pływalnię, sauny, solarium, jacuzzi, korty tenisowe o nawierzchni tartanowej, siłownię i wiele innych. Ponadto w okresie wakacyjnym często organizowane są różnego typu koncerty z udziałem gwiazd polskiej estrady.

Baza hotelowa w Bełchatowie jest związana głównie z położeniem miasta przy ważnych szlakach komunikacyjnych: drodze krajowej nr 74 oraz drogach wojewódzkich 484 i 485, a także z ośrodkami sportu i rekreacji „Słok” i „Wawrzkowizna” położonymi w okolicach Bełchatowa.

Hotele 3-gwiazdkowe (***):

• 
  Hotel Sport
• 
  Hotel Wodnik
• 
  Hotel Santin
• 
  Hotel Wawrzynek

• Hotel Sport znajdujący się przy hali widowiskowo-sportowej PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna,
• Hotel Santin,
• Hotel Wodnik Bełchatów (przy Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym „Słok” niedaleko Bełchatowa). Położony 15 km od centrum miasta, 40 km od głównej stacji kolejowej i 15 km od głównej stacji PKS. Najbliższe lotnisko znajduje się 50 km od hotelu. W 2006 Hotel Wodnik otrzymał certyfikat SKKP i stał się członkiem wspierającym Stowarzyszenia „Konferencje i Kongresy w Polsce”^[32].

W Bełchatowie działają następujące kluby:

• Skra Bełchatów – siatkówka i pływanie
• EKS Skra Bełchatów – siatkówka
• GKS Bełchatów – piłka nożna, zapasy i brydż sportowy
• KSSP – baseball
• GLKS Zjednoczeni Bełchatów – piłka nożna
• KS Grocholice Bełchatów – piłka nożna i rugby
• LSKK Lityński Fazbud World Bełchatów – kolarstwo
• LKS Stomil Bełchatów – kolarstwo i tenis stołowy
• BKL Bełchatów – lekkoatletyka
• LZS Bełchatów
• KS „EBE” Sekcja Piłki Nożnej Bełchatów – piłka nożna
• BKC Bełchatów – curling
• Aquarius – hokej podwodnego
• BTS AS Feniks Bełchatów – koszykówka

Bełchatów najbardziej znane jest za sprawą męskiego klubu siatkarskiego Skra Bełchatów^[33]. Bełchatowska baza sportowa składa się m.in. ze stadionu piłkarskiego GKS Bełchatów przy ul. Sportowej 3, hali „Energia” im. Edwarda Najgebauera przy ulicy Dąbrowskiego, hali widowiskowo-sportowej przy ulicy 1 Maja (niedaleko stadionu), Squash Klubu Bełchatów znajdującego się przy ul.Transportowej 3, kilku boisk treningowych, 4 basenów, kortów tenisowych, sal gimnastycznych i boisk szkolnych niemal przy każdej placówce edukacyjnej, boisk lekkoatletycznych, siłowni, lodowiska. Tutejsze kluby sportowe proponują uprawianie różnorodnych sportów nie tylko dorosłym, ale prowadzą też szkółki szkolące przyszłych sportowców. W czerwcu 1995 roku po raz pierwszy zorganizowano Miejską Olimpiadę Sportową, w której ponad 6 tys. uczniów walczyło o medale w kilkunastu dyscyplinach olimpijskich.

Najstarszą placówką kulturalną w mieście, istniejącą od 1935^[34], jest Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna (MiPBP). Poza główną siedzibą na terenie Bełchatowa działają 4 filie MiPBP:

• Filia nr 1 w Grocholicach. Profil filii: historyczny^[35].
• Filia nr 2 na Osiedlu Dolnośląskim. Profil filii: literacki^[36].
• Filia nr 3 na Osiedlu Okrzei. Profil filii: turystyczny^[37].
• Filia nr 4 na Osiedlu Binków. Profil filii: ekologiczny^[38].

Główna placówka sprawuje również nadzór merytoryczny nad 15 bibliotekami na terenie powiatu bełchatowskiego w: Drużbicach, Kleszczowie (oraz filie w: Łękińsku i Żłobnicy), Klukach, Kurnosie, Łękawie, Ruścu (oraz filia w Woli Wiązowej), Gminy Szczerców, Zelowie (oraz filie w Kociszewie i Wygiełzowie).

15 stycznia 2002 został oddany do użytku wybudowany w centrum miasta nowoczesny budynek MiPBP, w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych wraz z parkingiem przed budynkiem. W budynku został umieszczony także oddział biblioteki dla dzieci, przeniesiony z danego budynku Związku Strzeleckiego „Strzelec” (wybudowanego w 1938 roku, mieszczącego się przy ulicy 1 Maja 45).

Oprócz typowej działalności bibliotecznej MiPBP prowadzi szereg przedsięwzięć kulturalnych:

• Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Wacława Olszewskiego (od 1994 r.),
• Kiermasze Taniej Książki (od 1994 r.),
• Konkurs o Regionie „Między rajem a węglem” (od 1996 r.),
• Powiatowy Konkurs „Książki na medal” (od 1999 r.),
• Powiatowy Konkurs „Książka – obiekt artystyczny” (od 2002 r.),

Biblioteka włącza się w promocję czytelnictwa, organizując lokalne akcje (Ferie z Biblioteką, Wakacje z Biblioteką, Mamo – zapisz mnie do biblioteki, Bełchatowski Tydzień Czytania, Spotkanie z Książką), jak również uczestniczy w akcjach ogólnopolskich (Cała Polska czyta dzieciom) oraz w akcje promujące szeroko pojętą kulturę w regionie. Współpracuje z lokalnymi mediami a także z instytucjami edukacyjno – wychowawczymi w regionie bełchatowskim. Przedstawiciele MiPBP z Bełchatowa jako przedstawiciele jedynej w Polsce biblioteki zostali (poza Biblioteką Narodową) zostali zaproszeni do Pałacu Prezydenckiego na doroczne spotkanie Twórców Kultury. Dzięki zbiorowi tzw. „regionaliów” (prac oraz materiałów dotyczących Bełchatowa i okolic), a także poprzez wydawanie zbiorów prac literackich^[39] biblioteka stanowi istotny ośrodek wpływający na propagowanie wiedzy o historii oraz życiu kulturalnym regionu. Przy bibliotece działa Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.

Osobny artykuł: Miejskie Centrum Kultury w Bełchatowie.

Idea stworzenia muzeum narodziła się na początku lat 90. XX wieku, a 16 lipca 1993 odbyło się pierwsze spotkanie Komitetu Założycielskiego Muzeum Regionalnego. Członkowie Komitetu zaapelowali do władz miasta o utworzenie bełchatowskiego muzeum. Swoją działalność muzeum rozpoczęło formalnie w 1995, na jego siedzibę zaś wyznaczono zabytkowy, późnobarokowy dworek w centrum miasta (ul. Hellwigów 11), który był siedzibą rodów miasta. Do 1987 opiekowała się nim rodzina Olszewskich. Po śmierci Wacława Olszewskiego – juniora budynek został odkupiony przez Urząd Miasta, jego bardzo zły stan nie pozwolił na ulokowanie w nim siedziby muzeum. Do wyremontowanego budynku w 1998 przeniesione Muzeum Regionalne z wcześniejszej, tymczasowej siedziby, którą stanowił budynek Związku Strzeleckiego „Strzelec” (ul. 1 Maja 45). W dniach 7–8 października 2005^[40] w Muzeum Regionalne zorganizowana została próba bicia rekordu do Księgi rekordów Guinnessa przez Eugeniusza Geno Małkowskiego, który przez 24 godziny malował obrazy (o wymiarach 80 cm x 100 cm), na podstawie wcześniej wykonanych przez artystę szkiców.

W Bełchatowie działają dwa chóry gospel, Schola Cantorum Gospel Choir oraz Gospel Singers, odnoszące liczne sukcesy na przeglądach muzyki gospel w Polsce oraz za granicą^[41][42].

• Festiwal Filmów Niepoważnych „NAKRĘCENI” (pierwsza edycja październik 2007)
• Jesienne Spotkania Teatralne z BAT-em
• Ogólnopolski Przegląd Piosenki Żeglarskiej w Bełchatowie (organizowany od 1998^[43])
• Festiwal Młode(j) Sztuki (organizowany od 2006)

W Bełchatowie rozwinięta jest również kultura alternatywna. Jednym z najprężniej działających jej ośrodków jest Stowarzyszenie Kultury Alternatywnej „Zgrzyt”, wraz z wchodzącą w jego skład Załogą Rowerową 'Zgrzyt' Bełchatów.

• Telewizja Kablowa Bełchatów (TKB)
• Lokalna.news

• Radio Eska Bełchatów 89,4 MHz

• dwutygodnik "Przegląd Bełchatowski"
• biuletyn "www.Bełchatów.pl - Warto Wiedzieć Więcej"
• dwutygodnik regionalny "Fakty, Informacje, Komentarze"
• "Echo Powiatu Bełchatowskiego"

• belchatow.naszemiasto.pl
• ddbelchatow.pl - Dzień Dobry Bełchatów
• ebelchatow.pl

Osobny artykuł: Lista szkół w Bełchatowie.

W Bełchatowie istnieje rozwinięta sieć placówek oświatowych od poziomu żłobków do filii uczelni.

• żłobek miejski
• 8 przedszkoli
• 9 szkół podstawowych
• szkoła podstawowa specjalna
• 6 liceów ogólnokształcących
• 2 licea ogólnokształcące dla dorosłych
• społeczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych
• zaoczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych
• filia Uniwersytetu Łódzkiego, która prowadzi kierunki: ekonomia, socjologia
• filia Politechniki Łódzkiej, która prowadzi kierunki: elektrotechnika, elektronika i telekomunikacja, zarządzanie, inżynieria środowiska, budownictwo, informatyka, mechanika i budowa maszyn
• filia AHE w Łodzi, która prowadzi kierunki: filologia polska, informatyka, pedagogika, politologia, transport, zarządzanie
• uniwersytet III wieku (w budynku jednego z gimnazjów)

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół rzymskokatolicki (dekanat bełchatowski):
  • parafia Miłosierdzia Bożego
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i Świętej Barbary
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy
  • parafia Narodzenia NMP
  • parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika
  • parafia Wszystkich Świętych w Bełchatowie-Grocholicach
  • parafia Zesłania Ducha Świętego
• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP:
  • parafia w Zelowie-Bełchatowie
• Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP
  • parafia w Bełchatowie
• Kościół Boży w Chrystusie
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (zbór w Bełchatowie)
• Świadkowie Jehowy:
  • Bełchatów-Centrum
  • Bełchatów-Południe
  • Bełchatów Północ (Sala Królestwa ul. Ludwikowska 100)^[44]

Do 1942 w Bełchatowie działała również gmina żydowska.

Zobacz też: Historia Żydów w Bełchatowie.

• 
  Kościół pw. Wszystkich Świętych
• 
  Kościół Ewangelicko-Reformowany
• 
  Kościół pw. NNMP
• 
  Dawna Synagoga w Bełchatowie

Z tym tematem związana jest kategoria: Honorowi obywatele Bełchatowa.

Lista honorowych obywateli miasta^[45][46]:

• Józef Piłsudski (od 12 czerwca 1926);
• żołnierze Zgrupowania pułkownika Ludwika Czyżewskiego (od 28 czerwca 1993);
• Apoloniusz Zawilski (od 28 czerwca 1993);
• Lothar Ernst Knoch (od 29 października 1997);
• Henryk Mular (od 5 listopada 1997) – lekarz, bełchatowski radny, zaangażowany w rozwój samorządności i służby zdrowia;
• Jean Claude Versyck (od 26 września 2002) – założyciel Komitetu Partnerstwa Aubergenville-Bełchatów, inicjator działań na rzecz współpracy polsko-francuskiej;
• Jadwiga Nadana (od 26 września 2002) – działaczka społeczna, inicjatorka wielu działań popularyzujących historię Bełchatowa;
• Zbigniew Kozłowski (od 26 września 2002) – generalny projektant Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”;
• Maciej Pawlik (od 26 września 2002);
• Jan Paweł II (od 30 października 2003);
• Tomasz Trawiński (od 29 września 2005) – działacz społeczny, członek przedwojennego Związku Strzeleckiego „Strzelec”, współzałożyciel Powszechnej Spółdzielni Spożywców i Regionalnego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego w Bełchatowie;
• Mirosław Olejniczak (od 15 grudnia 2005) – popularyzator sportu i działań na rzecz rozwoju bazy sportowej w Bełchatowie.
• Daniel Castellani (od listopada 2009) – za jego szczególny wkład w promocję Bełchatowa na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej.
• Konrad Piechocki (od listopada 2009) – od 2007 r. prezes PGE SKRY Bełchatów - w tym czasie SKRA m.in. niezmiennie utrzymuje tytuł Mistrza Polski, organizuje rozgrywki Final Four, zdobywa klubowe wicemistrzostwo świata; tytuł Honorowego Obywatela Bełchatowa, za szczególny wkład w promocję miasta na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej.
• Marian Sobutkowski (od 17 czerwca 2010) – trener i wychowawca młodzieży, za działalność na rzecz miasta;
• Mistrzowie Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn z 2014 roku – trener Stéphane Antiga oraz siatkarze: Krzysztof Ignaczak, Karol Kłos, Mateusz Mika, Marcin Możdżonek, Michał Winiarski, Mariusz Wlazły, Andrzej Wrona, Paweł Zagumny, Paweł Zatorski (od 30 października 2014).
• Bronisława Hanna Hellwig-Stańczuk (od 29 sierpnia 2013, uroczystość nadania aktu honorowego obywatelstwa odbyła się 7 września 2013) – przedstawicielka rodziny Hellwigów, zasłużonych mieszkańców miasta, za wyjątkowe zasługi, pamięć i kultywowanie dziejów Bełchatowa^[47];
• Franciszek Zochniak (24 października 2013) – żołnierz Armii Krajowej^[48];

Miasto współpracuje z 11 miastami, w tym z jednym w Polsce^[49]. W związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, która rozpoczęła się 24 lutego 2022 roku, Rada Miejska w Bełchatowie podjęła uchwałę w sprawie zawieszenia współpracy partnerskiej miast Bełchatowa oraz Sowiecka (uchwała nr XLIII/316/22). W ten sposób Bełchatów wyraża wsparcie i solidarność z zaatakowanym narodem ukraińskim^[50].

• Stary cmentarz żydowski w Bełchatowie
• Nowy cmentarz żydowski w Bełchatowie

• Oficjalny Portal Miasta
• Geoportal miasta. 87.199.34.18:10081. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-14)]. (m.in. granice miasta, granice osiedli, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, ortomapy, parki, wody, punkty charakterystyczne powodzi itd.
• Bełchatów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 99 .