Bawełniak
Bawełniak[6] (Sigmodon) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae). W polskiej literaturze zoologicznej nazwa „bawełniak” była używana dla oznaczenia gatunku Sigmodon hispidus[7]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi temu przypisano oznaczenie bawełniak szczeciniasty, rezerwując nazwę „bawełniak” dla rodzaju Sigmodon.
Sigmodon | |||
Say & Ord, 1825[1] | |||
![]() Przedstawiciel rodzaju – bawełniak arizoński (S. arizonae) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | bawełniak | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Sigmodon hispidus Say & Ord, 1825 | |||
Synonimy | |||
| |||
Podrodzaje i Gatunki | |||
|
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na terenie Ameryki Południowej, Ameryki Środkowej i w południowej części Ameryki Północnej[8][9][10].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 106–245 mm, długość ogona 72–166 mm, długość ucha 14–30 mm, długość tylnej stopy 25–43 mm; masa ciała 50–300 g[9][11].
Systematyka
Rodzaj zdefiniowali w 1825 roku amerykańscy przyrodnicy Thomas Say i George Ord na łamach Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia[1]. Na gatunek typowy autorzy wyznaczyli (oznaczenie monotypowe) bawełniaka szczeciniastego (S. hispidus).
Etymologia
- Sigmodon (Symidon): gr. σῖγμα sigma ‘litera Σ’; ὀδούς odous, ὀδóντος odontos ‘ząb’; w aluzji do sigmoidalnego wzoru na zębach trzonowych gdy ich korony są zużyte[12].
- Lasiomys: gr. λάσιος lasios ‘włochaty, kudłaty’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[13]. Gatunek typowy: Lasiomys hirsutus Burmeister, 1854.
- Deilemys: gr. δείλη deilē ‘popołudnie, zmierzch’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[14]. Gatunek typowy: Deilemys toltecus Saussure, 1860.
- Sigmomys: gr. σῖγμα sigma ‘litera Σ’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’; w aluzji do podobieństwa do rodzaju Sigmodon[12]. Gatunek typowy: Sigmomys savannarum O. Thomas, 1901 (= Reithrodon alstoni O. Thomas, 1880).
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach[15][11][8][6]:
- Sigmomys O. Thomas, 1901
- Sigmodon alstoni (O. Thomas, 1881) – bawełniak trawny
- Sigmodon Say & Ord, 1825
- Sigmodon inopinatus Anthony, 1924 – bawełniak ekwadorski
- Sigmodon peruanus J.A. Allen, 1897 – bawełniak peruwiański
- Sigmodon leucotis V.O. Bailey, 1902 – bawełniak białouchy
- Sigmodon fulviventer J.A. Allen, 1889 – bawełniak płowobrzuchy
- Sigmodon ochrognathus V.O. Bailey, 1902 – bawełniak żółtonosy
- Sigmodon hispidus Say & Ord, 1825 – bawełniak szczeciniasty
- Sigmodon mascotensis J.A. Allen, 1897 – bawełniak aztecki
- Sigmodon arizonae Mearns, 1890 – bawełniak arizoński
- Sigmodon toltecus (Saussure, 1860) – bawełniak toltecki
- Sigmodon alleni V.O. Bailey, 1902 – bawełniak pacyficzny
- Sigmodon hirsutus (Burmeister, 1854) – bawełniak kosmaty
- Sigmodon zanjonensis G.G. Goodwin, 1932 – bawełniak górski
- Sigmodon planifrons E.W. Nelson & E.A. Goldman, 1933 – bawełniak stokowy
Opisano również gatunki wymarłe:
- Sigmodon bakeri R.A. Martin, 1974[16] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Sigmodon curtisi Gidley, 1922[17] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Sigmodon holocuspis (Czaplewski, 1987)[18] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Sigmodon hudspethensis Strain, 1966[19] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Sigmodon libitinus R.A. Martin, 1979[20] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Sigmodon lindsayi R.A. Martin & Prince, 1989[21] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Sigmodon minor Gidley, 1922[17] (Stany Zjednoczone; pliocen)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).